Dziki ryż należy do zbóż wieloziarnistych i roślin wiechlinowatych (łac. poaceae). Nazywa się go jeszcze „ostrudą wodną”, „owsem wodnym” bądź „ziaziną wodną” (łac. ziziania aquatica). Ostatnia wymieniona nazwa jest stosowana przede wszystkim przez środowiska naukowe. W rzeczywistości to nie ryż, a trawa. Kojarzony jest z ryżem ze względu na to, że ma kształt podobny do tradycyjnego ryżu (podłużne, lśniące ziarenka o długości około 1,5 centymetra).
To, co go jednak odróżnia od klasycznego ryżu, to:
– kolor – jest czarno-brązowy lub ciemnobrązowy dzięki amylozie, czyli złożonemu wielocukrowi;
– smak – posiada wyrazisty, zbożowy smak;
– zapach – ma delikatnie orzechowy aromat;
– właściwości (duża ich liczba, o czym szerzej poniżej).
Wizualne podobieństwo do tradycyjnego ryżu sprawiło, że dzisiaj roślina ta występuje pod nazwą „ryż dziki”. Po raz pierwszy jego wartość odkryli rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej. Początkowo zbierali go na obszarach bagnistych (tzw. mokradłach), a później – kiedy odkryto szereg jego właściwości – uprawiano go na stawach rybnych.
Amerykanie wykorzystywali go nie tylko jako produkt dodający energii ze względu na obecne w nim duże ilości węglowodanów, ale także w tzw. „medycynie ludowej”. I tak stosowano go w przypadku problemów z trawieniem, w leczeniu chorób układu krążenia, nerek, płuc, a nawet jako środek niwelujący skutki oparzeń. Współcześnie dziki ryż uprawia się na terenach podmokłych, między innymi w Stanach Zjednoczonych, w Kanadzie, w Australii i na Węgrzech. Jest szczególnie doceniany przez osoby dbające o wysokojakościową dietę, w tym oczywiście przez dietetyków. Nadaje potrawom nietypowego wyglądu i niepowtarzalnego smaku. Może stanowić dodatek do mięs (drób, dziczyzna), ryb, owoców morza, a także szeroko pojętych sałatek i dań egzotycznych. Ze względu na jego charakterystyczną, intensywną barwę jest często mieszany z ryżem innego gatunku, daje to oryginalny efekt – zarówno w wyglądzie, jak i w smaku potraw.
Ryż, obojętnie jakiego gatunku, jest powszechnie i zgodnie z prawdą uważany za zdrowy i sycący produkt, który stanowi doskonałą alternatywę na przykład dla popularnych ziemniaków. Chociaż ryż dziki jest zdecydowanie mniej popularny od ryżu białego, zawiera dużo więcej substancji odżywczych, a co za tym idzie – lista jego właściwości zdrowotnych jest znacznie dłuższa. Wszystko dzięki składnikom opisanym poniżej:
– cynk – odpowiada za funkcjonowanie układu odpornościowego, a także prawidłowy stan kości, skóry, włosów oraz paznokci
– magnez – zapewnia równowagę elektrolitową, poprawia stan kości oraz zębów, pozytywnie wpływa na metabolizm energetyczny, zmniejsza objawy zmęczenia, pomaga w pozbyciu się skurczy mięśni;
– miedź – odpowiada za poprawne funkcjonowanie układów odpornościowego i nerwowego, utrzymuje prawidłowy stan tkanki łącznej, pozytywnie wpływa na metabolizm energetyczny, pozwala utrzymywać pigmentację skóry i włosów, chroni DNA, białka i lipidy przed uszkodzeniem oksydacyjnym;
– potas – dobrze wpływa na funkcjonowanie układu nerwowo-mięśniowego, pomaga w utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego;
– żelazo – wpływa na poprawne funkcjonowanie układu odpornościowego, wytwarza erytrocyty (potocznie zwane czerwonymi krwinkami) i hemoglobinę, odpowiada za prawidłowy transport tlenu, zmniejsza objawy zmęczenia, poprawia funkcje poznawcze – również u noworodków i małych dzieci;
– witamina B6 – odpowiada za poprawne funkcjonowanie układów odpornościowego i nerwowego, poprawia metabolizm białek i glikogenu, jest potrzebna do produkcji erytrocytów (wyżej wspomniane czerwone krwinki), poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego, reguluje hormony oraz procesy metaboliczne, pozwala zachowywać prawidłowe funkcje psychiczne i psychologiczne;
– witamina K – pomaga utrzymywać prawidłowy stan kości, pozytywnie wpływa na krzepnięcie krwi, przyspiesza gojenie się ran.
Jak widać, niezwykle często pojawiającą się właściwością wśród składników dzikiego ryżu jest wspieranie funkcjonowania układu odpornościowego. Warto zaznaczyć, że układ odpornościowy zwalcza czynniki chorobotwórcze takie jak bakterie, grzyby, pierwotniaki, robaki pasożytnicze i wirusy. Tak więc składniki zawarte w tej roślinie pozwalają zadbać o zdrowie, a co za tym idzie – samopoczucie. Poza tym posiada ona niski indeks glikemiczny (poleca się ją osobom chorującym na cukrzycę typu 1 i 2) i stanowi produkt bezglutenowy (bez obaw mogą ją spożywać osoby cierpiące na celiakię). Powyższa lista powinna być (i mamy nadzieję, że będzie) najlepszą możliwą zachętą do włączenia opisywanego produktu do codziennej diety.
Dziki ryż, mimo niezwykle zdrowego składu i ogromu jego właściwości, nie jest jeszcze ani produktem wyjątkowo popularnym, ani powszechnie dostępnym. W Polsce zdecydowanie łatwiej dostać go w sklepach internetowych niż w sklepach stacjonarnych. Choć teoretycznie jest wiele znanych, cieszących się zaufaniem marek, które dostarczają do polskich sklepów i supermarketów ten produkt, w praktyce nierzadko dziki ryż nie jest dzikim ryżem. Jak to możliwe? Dzieje się tak dlatego, że wielu producentów miesza go z ryżem białym. Najczęściej w tego typu „mieszankach” ryż biały znacząco przeważa procentowo nad ryżem dzikim, mimo że na opakowaniu wyróżniony jest drugi wymieniony.
Typowym działaniem nie do końca uczciwych producentów jest również nazywanie ryżu czarnego ryżem dzikim. Tymczasem nie każdy czarny ryż to dziki ryż. Zazwyczaj są to dwa zupełnie inne produkty cechujące się innym smakiem i właściwościami. Warto również pamiętać o tym, że nierzadko w jednym opakowaniu dzikiego ryżu jest o połowę produktu mniej niż w przypadku opakowań z białym ryżem czy kaszą. I tak opakowanie tradycyjnego ryżu zawiera cztery stugramowe woreczki ziaren (łącznie 400 gram). Tymczasem opakowanie ryżu dzikiego to zazwyczaj dwa stugramowe woreczki ziaren (łącznie 200 gram). Dobrze więc wziąć to pod uwagę przy tworzeniu listy zakupów.
Należy jeszcze dodać, że kupując opisywany produkt – tak jak w przypadku wszystkich innych artykułów żywnościowych – warto sprawdzić, skąd pochodzi. Zdecydowanie najzdrowsze i najlepsze dla środowiska naturalnego produkty to te, które pochodzą z upraw ekologicznych, a co za tym idzie – zawierają wyłącznie certyfikowane, ekologiczne składniki. Gdzie je dostać, aby być pewnym prawdomówności producenta? Oczywiście w BioZdrowy 😉.
Ryż dziki składa się przede wszystkim z węglowodanów (69 gram w 100 gramach), a konkretnie ze skrobi. Ponadto, zawiera również białko roślinne (15 gram w 100 gramach), błonnik pokarmowy (6 gram w 100 gramach) oraz śladowe ilości tłuszczów (1 gram w 100 gramach). Jest niezwykle bogaty w składniki odżywcze. Są to między innymi antocyjany, które – zgodnie z badaniami trwającymi już od ponad 100 lat – pełnią w organizmie funkcje ochronne, a także antyoksydanty, które spowalniają procesy starzenia się organizmu.
Warto zaznaczyć, że dziki ryż zawiera zdecydowanie najwięcej białka ze wszystkich znanych gatunków ryżu. Dla przykładu – posiada dwa razy więcej białka od ryżu brązowego. Poleca się go więc osobom będącym na diecie wysokobiałkowej. Jednak białko w nim zawarte jest dość słabo przyswajalne i aby maksymalnie wykorzystać wartości odżywcze tej rośliny, trzeba łączyć ją z odpowiednimi artykułami spożywczymi. Ponadto, ryż dziki ma trzydzieści razy więcej antyoksydantów niż ryż biały!
Godna uwagi jest również ilość błonnika zawarta w opisywanym ryżu. Tak duże ilości błonnika w ryżu można znaleźć wyłącznie w ryżu dzikim (dokładnie 6,2 gram na 100 gram w suchym produkcie). Znacząco przewyższa on nawet ryż czarny, który zajmuje drugie miejsce na podium z wartością 4,9 grama na 100 gram błonnika w suchym produkcie. Jak więc widać, dziki ryż to w pełni wartościowy, wysokojakościowy produkt, który dobrze byłoby umieścić w diecie każdego z nas.
Ryż dziki surowy w 100 gramach ma 358 kalorii. Po ugotowaniu w 100 gramach tego ryżu znajduje się około 100 kalorii. Gotowy do spożycia dziki ryż jest więc mniej kaloryczny od tradycyjnego, białego ryżu, którego wartość kaloryczna w 100 gramach po ugotowaniu wynosi około 130 kalorii.
Dziki ryż jest dostępny nie tylko w woreczkach (o czym wspomnieliśmy powyżej), ale także „na wagę” (czyli w jednym dużym opakowaniu). I w pierwszym, i w drugim przypadku najlepiej gotować go przy wykorzystaniu tzw. „metody absorpcji”.
Polega ona na gotowaniu produktów (głównie ryżu i kaszy) dokładnie w takiej ilości wody, jaka najprawdopodobniej zostanie w całości przez nie wchłonięta. Dlaczego to takie ważne? Dlatego, że dzięki temu witaminy i minerały zawarte w ziarnach zostają w nich, a nie (jak w przypadku gotowania ryżu czy kaszy w zbyt dużej ilości wody) w garnku z wodą.
Ryż dziki najlepiej gotować w proporcji 1:2, czyli na jedną szklankę ryżu powinny przypaść dwie szklanki wody. Należy także pamiętać, że ziarenka ryżu – jeszcze przed gotowaniem – trzeba opłukać (najlepiej na sitku z drobnymi dziurkami). Opisywany ryż tradycyjnie wsypuje się do wody gotującej się i delikatnie osolonej. Istotne jest, żeby gotować go na bardzo małym ogniu, aż do momentu wchłonięcia przez ziarenka całej wody – zazwyczaj jest to około 45 minut. Tak przyrządzony ryż należy wyciągnąć z garnka na kilka minut, żeby odparował. Później jest gotowy do spożycia.
Dziki ryż, jak już wspomnieliśmy powyżej, doskonale nadaje się na przykład jako dodatek do różnego rodzaju mięs, a także jako samodzielne danie. My proponujemy niezwykle smaczne i zdrowe połączenie składające się z dwóch rodzajów ryżu, w tym oczywiście z ryżu dzikiego. Lista składników i sposób przygotowania znajdują się poniżej.
– 100 gram ryżu dzikiego
– 100 gram ryżu basmati (lub innego ryżu długoziarnistego)
– 100 gram orzechów włoskich
– 70 gram rodzynek
– 1 cebula
– 30 mililitrów octu balsamicznego
– 25 mililitrów oliwy z oliwek
– 25 mililitrów oleju słonecznikowego (lub innego oleju roślinnego)
– sól
– pieprz czarny
1) Oba rodzaje ryżu ugotować zgodnie z instrukcją widoczną na opakowaniach.
2) Wymieszać ryże.
3) Orzechy uprażyć w piekarniku w 180 stopniach bądź na patelni (bez dodatku tłuszczu).
4) Po wystygnięciu orzechów grubo je pokroić.
5) Rodzynki zalać wrzątkiem, odcedzić po 5 minutach.
6) Na patelni rozgrzać olej słonecznikowy.
7) Cebulę pokroić w półpierścienie.
8) Na rozgrzany olej dodać cebulę i smażyć ją do uzyskania złocistego koloru.
9) Wymieszać: ryże, orzechy, rodzynki, cebulę, ocet balsamiczny i oliwę z oliwek.
10) Dodać sól i pieprz według uznania.
Smacznego!
BIODIO Sp. z o.o.
ul. Choroszczańska 24
15-732 Białystok
KRS: 0000826666
NIP: 542 337 63 24
REGON: 384489153
