Witamina B1 (tiamina) odgrywa ważną rolę w metabolizmie węglowodanów i niektórych aminokwasów, w czynnościach mózgu i mielinizacji włókien nerwów obwodowych. Jest potrzebna dla prawidłowego metabolizmu lipidów i mięśni oraz do normalnego tworzenia soku żołądkowego. Najlepszymi jej źródłami są nasiona, orzechy, kiełki pszenicy, drożdże, wieprzowina, płatki owsiane, chleb żytni, łosoś, rośliny strączkowe i jajka.
Witamina B1 (tiamina) – co to?
Jest to rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B. W organizmie występuje w formie soli fosforanowych, jako difosforan. Warto wiedzieć, że difosforan tiaminy, jako koenzym, wchodzi w skład najważniejszych enzymów metabolizmu węglowodanów i energii. Zapotrzebowanie na energię jest podstawową potrzebą każdej żywej istoty. Bez ciągłej produkcji i zużycia energii nie może być wykonywana żadna biologiczna funkcja organizmu.
Tiamina – co to oznacza dla organizmu? Bierze udział w oddychaniu komórkowym, dlatego bez niej układ nerwowy nie jest w stanie działać prawidłowo. Ponadto przyspiesza gojenie ran i wspomaga ochronę nerek. Nie jest syntetyzowana w organizmie człowieka i jest do niego doprowadzana wraz z pokarmem roślinnym i zwierzęcym. W przypadku zwiększonego zapotrzebowania na B1 warto rozpocząć przyjmowanie suplementów diety z tiaminą.
Rola tiaminy w organizmie
Witamina B1 – na co pomaga? Ponieważ tiamina gromadzi się w mięśniach szkieletowych, mózgu, sercu, wątrobie i nerkach, wpływa na prawidłowy wzrost i rozwój organizmu. I wspomaga pracę narządów takich jak serce i żołądek. Ponadto neutralizuje wolne rodniki i ma swój udział w przesyłaniu impulsów nerwowych, pozytywnie wpływając na pamięć i koncentrację uwagi. Reguluje nastrój (zwłaszcza u kobiet) i ułatwia przyswajanie nowej wiedzy. Wpływa również na poprawę łaknienia.
Witamina B1 blokuje procesy starzenia w komórkach i chroni organizm przed negatywnym wpływem palenia i spożywania alkoholu, nie tylko na skórę, ale także na płuca. Łagodzi objawy choroby morskiej, łagodzi ból zęba, utrzymuje w dobrej kondycji mięśnie przewodu pokarmowego. B1 bierze udział w wielu ważnych procesach metabolicznych i energetycznych, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i odpornościowego, usprawnia procesy krwiotwórcze oraz odpowiada za piękno i młodość skóry. Zapotrzebowanie na nią wzrasta w okresach znacznego zmęczenia fizycznego i psychicznego, przewlekłego stresu, a także w starszym wieku.
Tiamina pełni wiele funkcji w organizmie i jest podstawowym składnikiem różnych procesów fizjologicznych. Bierze udział we wszystkich rodzajach metabolizmu, w szczególności węglowodanów aminokwasów, kwasów tłuszczowych, które są głównym składnikiem błony tłuszczowej. Ponadto jest odpowiedzialna za ich przemianę w tłuszcze, a następnie odkładanie się tych substancji w organizmie. Jest niezbędna do funkcjonowania mięśni.
Źródła witaminy B1
Tiamina w małym stopniu jest produkowana przez bakterie jelitowe i powinna być dostarczana organizmowi wraz z pożywieniem. Witamina B1 – gdzie występuje? Które produkty najlepiej spożywać?
Tiamina występuje w wielu pokarmach roślinnych i zwierzęcych:
- drożdże suche i piwowarskie,
- pomarańcze,
- pieczywo pełnoziarniste, otręby,
- soja, fasola, groch,
- kasza jęczmienna, ryż, makaron,
- rokitnik,
- zboża (jaglane, gryczane, owsiane),
- marchewka, kapusta,
- pomidory, szparagi, zielony groszek, topinambur, soczewica czerwona,
- orzechy, pestki słonecznika oraz siemię lniane,
- podroby, żółtka jaj, mleko, cielęcina, kaczka, gęś, wątroba, wieprzowina, łosoś, makrela.
Objawy niedoboru witaminy B1
Charakterystyczne objawy niedoboru tiaminy:
- bezsenność, zaburzenie koncentracji uwagi, zwiększona drażliwość, zmęczenie, zapominanie, depresja,,
- skurcze, osłabienie siły mięśni, zaburzenie czucia, mrowienie, drętwienie, obrzęki kończyn,
- duszności, kołatanie serca, przyspieszenie akcji serca,
- zaburzenia czynnościowe żołądka i jelit,
- zmiany na języku charakterystyczne dla niedoboru witaminy B1, język staje się suchy, ciemnoczerwony z lekko zaznaczonymi brodawkami,
- witamina B1 niedobór u dzieci to: szybkie męczenie się, dzieci stają się kapryśne,
- na poziomie fizjologicznym pojawiają się bezsenność, nudności, biegunka.
Przy ciężkim niedoborze witaminy B1 rozwija się awitaminoza i choroba Beri-Beri. Osoba chora szybko traci na wadze, cierpi na tachykardię i paraliż. Zaczyna mieć zanik mięśni i duszności (nawet w młodym wieku). Przyczyną niedoboru witaminy B1 jest rodzaj diety, m.in.: wegetariańska, wegańska, źle zbilansowana. Niektóre produkty np.: surowe ryby, skorupiaki, herbata, kawa zawierają tiaminazy rozkładające witaminę B1.
Czy witaminę B1 można przedawkować?
Tiamina należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie, dzięki czemu jej nadmiar jest naturalnie usuwany z organizmu wraz z moczem, nie zachodzi kumulacja i bardzo trudno ją przedawkować. Długotrwale i nadmiernie stosowane wysokie porcje B1 mogą wywołać drżenie mięśni, arytmię serca, zawroty głowy, bezsenność, pokrzywkę.
Co pogarsza wchłanianie witaminy B1?
Wchłanianie witaminy B1 może być mniejsze ze względu na przyjmowanie niektórych leków np.: antybiotyków, środków antykoncepcyjnych, sulfonamidów, diuretyków, tabletek nasennych. Ponadto takie działanie ma również kofeina obecna w kawie. Inne czynniki pogarszające jej wchłanianie to światło, alkohol, estrogen, tłuszcz, dwutlenek siarki, azotan sodu, wysoka temperatura. Podczas obróbki cieplnej żywności (gotowanie, smażenie) witamina B1 ulega zniszczeniu. Dlatego zaleca się spożywanie większej ilości świeżych i nieprzetworzonych produktów zawierających tę witaminę. Negatywnie na wchłanianie witaminy B1 wpływają również niektóre choroby układu pokarmowego i jelit np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zakażenia pasożytnicze.
Zobacz także:
- Ranking suplementów z witaminą B
- Witaminy z grupy B – właściwości, rodzaje i źródła
- Witamina B2 (ryboflawina) – rola w organizmie, źródła oraz niedobory
- Witamina B3 (niacyna, PP) – rola w organizmie, źródła oraz niedobory
- Cholina – rola w organizmie, źródła i zastosowanie
- Kwas pantotenowy (witamina B5) – rola w organizmie, źródła i zastosowanie
- Witamina B6 (pirydoksyna) – rola w organizmie, źródła i zastosowanie
- Niedobór witaminy B12 – objawy, przyczyny i skutki
Leave a Comment