Potas

Potas jest obecny w każdej komórce ciała. Życie bez niego byłoby po prostu niemożliwe. Jego niedobór prowadzi do nadciśnienia, z kolei nadmiar – do zatrzymania akcji serca. Obok chloru i sodu jest to jeden z trzech minerałów, które mają największy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Należy więc bezwzględnie dbać o to, by utrzymać jego prawidłowy poziom. Kiedy brać potas? Jakie produkty zawierają potas? Jaką dokładnie rolę pełni on w organizmie?

Rola potasu w organizmie

W ciele ludzkim znajduje się około 150 g potasu. Aż 90% tej wartości mieści się w komórkach, natomiast reszta – przede wszystkim w kościach. Płyny pozakomórkowe są ubogie w potas. Podstawowe zadanie potasu, sodu i chloru to zapewnienie równowagi elektrolitowej. Potas to część składowa pompy sodowo-potasowej odpowiadającej za utrzymanie równowagi jonowej zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz komórki. Obowiązkiem sodu jest zwiększanie objętości płynów zewnątrzkomórkowych, natomiast potasu – zmniejszanie ich. Potas jest też antagonistą wapnia – wpływa na zwiększenie napięcia mięśniowego i przepuszczalności błon. Ma udział w przenoszeniu impulsów elektrycznych w układzie nerwowym, ma znaczenie w kontekście dotleniania mózgu, co przekłada się na poprawę jego pracy oraz koncentracji. Kolejnym zadaniem potasu jest pobudzanie wydzielania insuliny i uczestniczenie w procesie przekształcania glukozy na glukagon.

Jak potas wpływa na zdrowie?

Potas – na co działa w organizmie człowieka? Otóż kontroluje on objętość płynów, wobec czego ma niezwykle ważną rolę jeśli chodzi o utrzymanie gospodarki wodnej. Ponadto reguluje pH komórkowe i umożliwia zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej. Ten pierwiastek znaczy bardzo wiele, jeśli chodzi o zapewnienie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego. Występuje pod postacią jonów tworzących odpowiednie stężenia po obu stronach błony komórkowej razem z jonami sodu i chloru. Taki układ pozwala na przewodzenie impulsów nerwowych, dzięki nim odbywa się praca mięśni, także mięśnia sercowego. Potas ma ogromny wpływ na zdrowie osób aktywnych fizycznie. Dodatkowo jego odpowiedni poziom obniża wartość ciśnienia tętniczego, ma korzystne działanie na śródbłonek naczyń i ograniczenie produkcji wolnych rodników. Pozwala to na zmniejszenie ryzyka wystąpienia udaru mózgu. W związku z tym o utrzymanie właściwego poziomu tego makroelementu muszą dbać przede wszystkim osoby cierpiące na nadciśnienie, niewydolność serca, cukrzycę, zaburzenia rytmu serca oraz te, którym szczególnie grozi udar mózgu. Kolejny ważny dla zdrowia aspekt wiąże się z udziałem potasu w syntezie białek i reakcjach enzymatycznych. Zapobiega on też powstawaniu kamieni nerkowych. Jego duże spożycie ogranicza wydalanie wapnia z moczem, a co za tym idzie, wpływa pozytywnie na kondycję kości i zapobieganie osteoporozie.

Jakie są objawy niedoboru potasu?

Zbyt mała ilość potasu to zjawisko raczej rzadko spotykane, bowiem da się go uzupełnić poprzez pożywienie. Sytuacja taka zdarza się jednak w przypadku osób chorujących na problemy z nerkami, cukrzycę, niewydolność nadnerczy, niewydolność serca oraz pracujących ciężko fizycznie. Jego ilość w organizmie zmniejsza się na skutek utraty dużej ilości wody. Co wypłukuje potas? Jest to głównie kawa, dlatego trzeba uważać na to, w jakich ilościach się ją spożywa. O niedoborze można mówić wtedy, gdy stężenie makroelementu w surowicy spada poniżej 3,6 mmol/l. Niedobór potasu w stopniu średnim objawia się większym ryzykiem powstania kamieni nerkowych, a także zwiększonym ciśnieniem krwi. Można spotkać się też z demineralizacją kości. Ciężka postać niedoboru jest związana z hipokaliemią. Objawy hipokaliemii to arytmia serca, osłabienie mięśni oraz nietolerancja glukozy.

Jak szybko uzupełnić potas?

Potas można stosunkowo szybko uzupełnić przyjmując produkty lecznicze wydawane na receptę. Dostępne są też suplementy diety możliwe do kupienia bez recepty. Najczęściej potas występuje pod postacią chlorku lub glukonianu. Wybierając preparat należy kierować się liczbą jonów, a nie soli potasu. Warto mieć też na uwadze, że doustne produkty mogą powodować szereg działań niepożądanych, takich jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Jeśli tego typu problemy wystąpią, można spróbować kapsułek i tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Oczywiście kluczem do utrzymania odpowiedniego poziomu potasu w organizmie jest właściwa dieta.

Co jeść przy niedoborze potasu?

Bogate w potas są przede wszystkim owoce, szczególnie suszone – figi, morele czy rodzynki. Osoby chcące dostarczyć organizmowi potasu powinny sięgać po banany, kiwi i różnego rodzaju cytrusy. Ponadto organizm dobrze przyswaja pierwiastek obecny w orzechach i awokado. Należy też spożywać produkty pełnoziarniste, czyli kasze, płatki zbożowe i otręby. Do diety trzeba włączyć warzywa takie jak pomidory, groch, brokuły i fasola. Pomocne może okazać się regularne spożywanie bobu. Wielbiciele słodyczy ucieszą się z informacji, iż duże ilości potasu znajdują się w kakao oraz czekoladzie.

Nadmiar potasu – jakie są objawy?

Z nadmiarem potasu związane jest występowanie hiperkaliemii. O tym stanie można mówić wtedy, gdy stężenie makroelementu w osoczu przekracza 5,5 mmol/l. Nerki nie są wówczas w stanie pozbyć się nadmiaru pierwiastka z organizmu. Dzieje się tak również wtedy, gdy nerki są uszkodzone. Można spotkać się z objawami ze strony układu nerwowego i mięśniowego. Powszechnie występuje mrowienie stóp i dłoni, osłabienie mięśni czy nawet czasowy paraliż. Najgroźniejszą sytuacją jest ta, gdy zwolniona zostanie praca serca. Może to prowadzić nawet do jego zatrzymania. Warto mieć jednak na uwadze, że hiperkaliemia ma niekiedy przebieg bezobjawowy. W przypadku suplementacji potasu łatwo o jego nadmierną podaż, właśnie dlatego nie powinno się jej stosować bez wyraźnego nakazu lekarza.

Jak obniżyć potas w organizmie?

Jak obniżyć potas w organizmie? Przede wszystkim w przypadku wykrycia hiperkaliemii należy dążyć do usunięcia przyczyny, która zwiększyła poziom pierwiastka. Jeśli chodzi o jej łagodną postać, przy której nie występują znaczne objawy, lekarz zaleca na ogół zmianę leków i ich dawek, jeśli to właśnie one były przyczyną nadmiaru potasu. Należy też wtedy unikać wymienionych wcześniej produktów bogatych w potas. Czasami przepisywany jest lek moczopędny, by makroelement został szybciej wydalony wraz z moczem. Jeśli hiperkaliemia jest poważna i stanowi zagrożenie dla życia pacjenta, konieczne jest leczenie w szpitalu. Wówczas stosowane są metody pozwalające na szybkie i trwałe zmniejszenie stężenia potasu we krwi. Wykorzystuje się dożylny wlew glukozy i insuliny, który może zapobiec zatrzymaniu akcji serca. Podawane są też doustnie lub doodbytniczo żywice jonowymienne. Wiążą one potas w jelitach, a następnie jest on usuwany wraz ze stolcem. Podobnie działa salbutamol podawany w nebulizacji. Inne metody to dożylne podanie wapnia, zastosowanie leków moczopędnych i, najskuteczniejszej oraz najszybszej metody, czyli dializy.

Co jeść przy wysokim potasie?

Wysoki potas – co jeść, by uporać się z tym problemem? Poza wybieraniem produktów zawierających małe ilości potasu należy też pamiętać o tym, że spożycie ich w zbyt dużej ilości również może być niebezpieczne. Owoce o niskiej zawartości tego pierwiastka to m.in. jabłka czy borówki. Warto włączyć do diety kiełki, pora, cebulę, kalafior, ogórki czy kapustę. Wypłukać potas z jedzenia można poprzez gotowanie warzyw i owoców w dużej ilości wody i ich dobre odcedzenie. Pozostałe produkty o niskiej zawartości tego makroelementu to chleb pszenny, kawa, makaron pszenny, ryż, herbata oraz napój ryżowy. W przypadku produktów zbożowych należy sięgać po te oczyszczone, produkowane z białej mąki. Lepiej jest unikać przetworów razowych, makaronów ze strączków oraz grubych kasz. Tak naprawdę dietę przy nadmiarze potasu powinien ułożyć doświadczony dietetyk, bowiem nie jest to łatwe zadanie. Dieta uboga w potas jest jednocześnie uboga w białko.

Rola potasu w organizmie

Jak potas wpływa na zdrowie?