Insulinooporność jest zaburzeniem metabolicznym, które nieprawidłowo leczone może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Niestety często pierwsze objawy są bagatelizowane, choć znacząco mogą utrudnić codzienne funkcjonowanie. Jakie są pierwsze objawy insulinooporności? Jak rozpoznać insulinooporność oraz czy dieta ma wpływ na jej leczenie? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.
Jak rozpoznać insulinooporność?
Insulinooporność jest zaburzeniem metabolicznym, w którym organizm przestaje reagować prawidłowo na insulinę. Insulina jest hormonem, który jest odpowiedzialny za transport glukozy do komórek. W normalnych warunkach insulina jest w stanie dostarczyć glukozę do komórki, natomiast wraz z rozwojem insulinooporności dochodzi do zaburzeń w jej transporcie i glukoza nie jest w stanie w łatwy sposób znaleźć się w komórce. Organizm w odpowiedzi na to, może zacząć produkować większe ilości insuliny w celu sprawniejszego transportu glukozy. Niestety, jeśli nic z tym nie zrobisz, może dojść do wyczerpania komórek beta-trzustki, które produkują insulinę, czego konsekwencją będzie stan przedcukrzycowy, a w następstwie cukrzyca.
Dlatego poznanie wczesnych objawów wskazujących na zaburzenia funkcjonowania gospodarki węglowodanowej jest kluczowe, aby zapobiec poważnych chorobom, ponieważ insulinoporność, zwiększa ryzyko:
- stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2,
- stłuszczenia wątroby,
- choroby otyłościowej,
- chorób układu sercowo-naczyniowego,
- zaburzeń hormonalnych i metabolicznych.
Pierwsze objawy insulinooporności – na co zwrócić uwagę?
Insulinooporność może dawać wiele objawów, które znacznie mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jednak ich intensywność narasta stopniowo, przez co często są bagatelizowane. Niestety, świadomość problemu często pojawia się dopiero wtedy, gdy objawy te znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Dlatego warto wykonywać regularne badania kontrole i nie bagatelizować objawów, ponieważ im później wykryta insulinooporność, tym trudniej może przebiegać jej leczenie.
Do pierwszych objawów insulinooporności można zaliczyć:
- zmęczenie (glukoza, która jest niezbędna do wytwarzania energii jest gorzej transportowana do komórek),
- trudności z koncentracją i uwagą,
- senność i apatia,
- problemy z redukcją masy ciała (glukoza, która nie trafia do komórek jest przekształcana w triglicerydy, które są magazynowane w tkance tłuszczowej),
- wilczy apetyt, szczególnie na słodkie rzeczy, który nie przemija nawet po posiłku (wynikający z nieprawidłowego transportu glukozy do komórek),
- zmiany nastroju,
- ciemne zmiany na skórze (szczególnie w okolicy pach i karku),
- bóle głowy i stawów.
Badania i diagnostyka insulinooporności – co powinieneś wiedzieć
Regularne badania są niezbędne do wczesnego wykrywania zaburzeń metabolicznych oraz chorób, ponieważ dzięki temu możesz szybko zacząć działać i zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań. Insulinooporność jest zaburzeniem metabolicznym, którego diagnoza opiera się głównie na wykonaniu oznaczania stężenia glukozy i insuliny na czczo. Te badania umożliwiają wyliczenia wskaźnika HOMA, którego wartość służy do rozpoznania insulinnoporności. Niekiedy oznaczenie samego stężenia glukozy i insuliny we krwi nie wystarcza, ponieważ pokazuje jedynie, jak organizm zachowuje się na czczo, a nie godzinę czy dwie po posiłku. Dlatego, jeśli zauważasz u siebie typowe objawy, które mogą wskazywać na insulinnoporność, warto, abyś również wykonał doustny test obciążenia glukozą (OGTT).
Test ten polega na wypiciu roztworu glukozy i oceny stężenia glukozy i insuliny na czczo, godzinę i dwie po zażyciu roztworu. Dzięki temu badaniu, można precyzyjnie ustalić jak pracuje gospodarka węglowodanowa w organizmie, a nie jedynie jej wartości na czczo. Pamiętaj, że przy insulinnorności stężenie glukozy mieści się często w normie, natomiast to wartości insuliny są zbyt wysokie (najlepiej, aby wartość insuliny na czczo nie przekraczały 10 mU/ml). W razie nieprawidłowości w wynikach warto udać się do diabetologa oraz dietetyka.
Dieta przy insulinooporności – co jeść, a czego unikać
Dieta przy insulinooporności nie różni się znacząco od zasad zdrowego żywienia. Istnieje jednak kilka zasad, które szczególnie powinny przestrzegać osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
Oto kilka najważniejszych wskazówek dla osób z insulinoopornością:
- Zadbaj o to, aby w każdym posiłku występowało źródło pełnowartościowego białka. Na każdy kilogram masy ciała powinien przypadać minimum 1 gram białka. Do jego dobrych źródeł można zaliczyć chudy drób, ryby, owoce morza, nasiona roślin strączkowych, jaja oraz nabiał.
- Zadbaj o to, aby każdy posiłek zawierał źródło zdrowych tłuszczy. Zaliczyć do nich można oleje roślinne, orzechy, nasiona, pestki, awokado oraz tłuste ryby morskie.
- Unikaj w jadłospisie oczyszczonych produktów zbożowych. Zamiast nich w diecie wykorzystuj mąki o wyższym typie lub wykonane z nasion roślin strączkowych, grube kasze oraz pełnoziarniste wyroby zbożowe.
- Nie podjadaj. Jeśli jesteś głodny między posiłkami, może to świadczyć o zbyt niskiej kaloryczności diety lub zbyt małej ilości posiłków w ciągu dnia. Pamiętaj również, że uczucie sytości w diecie zwiększa białko oraz błonnik pokarmowy, dlatego ustal, czy nie brakuje Ci ich w jadłospisie. Ilość błonnika pokarmowego w jadłospisie możesz zwiększyć poprzez zwiększenie ilości w jadłospisie, takich produktów jak warzywa, owoce jagodowe, orzechy i pełnoziarniste produkty zbożowe.
- Dziennie zjadaj minimum 400 gramów warzyw i owoców, przy czym ⅘ tej puli powinny stanowić warzywa. Owoce, w szczególności jagodowe, są źródłem witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego i substancji bioaktywnych, dlatego nie powinieneś wykluczyć ich z diety.
- Zjadaj dziennie minimum 30 gramów orzechów, nasion i pestek.
- Zjadaj minimum 2 porcje tłustych ryb morskich (np. łosoś, makrela, śledzie) w ciągu tygodnia. Jeśli z jakiś powodów nie masz takiej możliwości, to rozważ suplementację dobrej jakości kwasów omega.
Poza modyfikacjami w diecie, warto rozważyć również dodatkową suplementację, która pomoże w leczeniu insulinooporności. Podstawą, o której nie należy zapominać, są kwasy omega-3 oraz witamina D. Dodatkowo warto wprowadzić berberynę, która zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny oraz zmniejsza stan zapalny w organizmie.
Podsumowanie
Insulinooporność jest zaburzeniem metabolicznym, które bagatelizowane może doprowadzić do rozwoju cukrzycy. Dlatego warto poznać wszystkie objawy, które mogą na nią wskazywać i w razie ich wystąpienia szybko reagować. Wczesne rozpoznanie insulinooporności umożliwia jej wyleczenie za pomocą zróżnicowanej diety i zdrowego stylu życia.
Zobacz także:
- Mity w insulinooporności
- Insulinooporność u dzieci
- Życie z insulinoopornością
- Skuteczne sposoby na pozbycie się tkanki tłuszczowej
Literatura:
- Cicero AF, Baggioni A. Berberine and Its Role in Chronic Disease. Adv Exp Med Biol. 2016;928:27-45.
- Ogawa W, Araki E, Ishigaki Y, Hirota Y, Maegawa H, Yamauchi T, Yorifuji T, Katagiri H. New classification and diagnostic criteria for insulin resistance syndrome. Endocr J. 2022 Feb 28;69(2):107-113.
- Rochlani Y, Pothineni NV, Kovelamudi S, Mehta JL. Metabolic syndrome: pathophysiology, management, and modulation by natural compounds. Ther Adv Cardiovasc Dis. 2017 Aug;11(8):215-225.
Leave a Comment