Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą zapalną chorobą jelit, która charakteryzuje się zapaleniem różnych odcinków przewodu pokarmowego. Może powodować różne objawy, które znacząco obniżają komfort życia. Jak przebiega leczenie choroby Crohna oraz jakie są jej objawy i przyczyny? Jakie modyfikacje dietetyczne mogą pomóc w jej leczeniu? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.
Objawy choroby Crohna
Choroba Crohna charakteryzuje się naprzemiennymi okresami zaostrzeń i remisji, na których występowanie ma wpływ stan zapalny w organizmie. Zmiany chorobowe mogą występować od jamy ustnej aż do odbytu, dlatego objawy mogą być bardzo zróżnicowane. Do jej pierwszych objawów najczęściej zalicza się biegunkę, krwawienia z odbytu, ból brzucha, przewlekłe zmęczenie, utratę masy ciała i podwyższoną temperaturę. Dodatkowo u chorych często obserwuje się niedobory witamin i składników mineralnych (witamin B12, B9, C i D, wapnia, magnezu, sodu, potasu oraz żelaza), bóle stawów, afty w jamie ustnej oraz obniżoną odporność. Ponadto można zaobserwować odchylenia od norm w badaniach laboratoryjnych, takie jak podwyższone CRP we krwi oraz kalprotektyna w kale. Objawy tej choroby są w znacznej mierze zależne od okresu choroby (faza zaostrzeń jest związana z występowaniem wzmożonych symptomów, natomiast remisji z ich wyciszeniem).
Przyczyny choroby Crohna
Choroba Leśniowskiego-Crohna występuje częściej w krajach o zachodnim stylu życia (siedzący tryb życia, wysoko przetworzona dieta, przewlekłych stres). Jest ona uważana za chorobę o podłożu immunologicznym, w którym komórki układu odpornościowego atakują komórki układu pokarmowego. Na jej występowanie duży wpływ ma dziedziczność, ponieważ obserwuje się ją częściej w rodzinach osób, u których bliscy krewni na nią chorowali. Dodatkowo badania genetyczne zidentyfikowały ponad 200 genów, które mogą być związane z tą chorobą, wśród których jednym z najważniejszych jest NOD2/CARD15, który jest związany z odpowiedzią immunologiczną na bakterie jelitowe. Natomiast na ujawnienie się choroby oraz jej przebieg wpływ może mieć dieta, stres, styl życia, mikrobiota jelitowa, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
Diagnostyka choroby Crohna
Diagnostyka choroby Crohna polega na wykonaniu różnorodnych badań, obejmujących między innymi kolonoskopię, badania obrazowe i laboratoryjne. Kolonoskopia pozwala na bezpośrednią ocenę jelita grubego i pobranie wycinków do analizy histopatologicznej, co jest kluczowe dla potwierdzenia diagnozy. Natomiast badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa i rezonans pomagają w wykrywaniu zapalenia, zwężeń oraz przetok w jelicie cienkim. Badania laboratoryjne umożliwiają ocenę markerów stanu zapalnego, które są pomocne w monitorowaniu przebiegu choroby.
Leczenie choroby Crohna
Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna obejmuje różnorodne metody, takie jak stosowanie leków przeciwzapalnych, immunosupresyjnych i terapii biologicznych. W przypadku powikłań, lub nieskuteczności leczenia farmakologicznego, pacjenci mogą wymagać interwencji chirurgicznych, takich jak resekcja uszkodzonych odcinków jelita. Leczenie jest jednak indywidualne i w dużej mierze zależne od przebiegu choroby. Nie należy również zapominać, że nieodłącznym elementem leczenia tej choroby jest stosowanie prawidłowego żywienia. Pierwszym z wyboru rodzajem jest żywienie doustne, natomiast w niektórych momentach zaostrzenia wskazane jest żywienie dojelitowe lub pozajelitowe.
Dieta przy chorobie Crohna
Liczne badania pokazują, że właściwie stosowane interwencje dietetyczne mogą mieć pozytywny wpływ na jakość życia pacjentów z chorobą Crohna. Zanim jednak zastosujesz którąś z zalecanych w tej chorobie diet, pamiętaj, że każdy z nas jest inny i inne zmiany mogą przynieść u niego korzystny rezultat. Na szczególną uwagę we wsparciu leczenia tej choroby zasługuje śródziemnomorski model żywienia oraz stosowanie LOW FODMAP. Stosowanie diety śródziemnomorskiej może okazać się szczególnie korzystne w okresach remisji, ponieważ jest ona obfita w witaminy, składniki mineralne, polifenole i inne substancje bioaktywne. Natomiast dieta LOW FODMAP może lepiej sprawdzić się w gorszym okresie, ponieważ opiera się na eliminacji węglowodanów o wysokim ciśnieniu osmotycznym, które mogą zwiększać przepływ wody do jelit, nasilając biegunkę. Nie należy również zapominać o wypijaniu niezbędnej ilości płynów (minimum 30-35 ml na każdy kilogram masy ciała) i w miarę możliwości o uzupełnianiu niedoborów pokarmowych (zarówno z pomocą diety jak i farmakologii). Ponadto niezmiernie ważne jest unikanie żywności wysoko przetworzonej, takiej jak burgery, chipsy, słone i słodkie przekąski oraz wyroby cukiernicze. Dodatkowo należy unikać produktów z dodatkiem sztucznych barwników, konserwantów i wzmacniaczy smaku.
Życie z chorobą Crohna
Życie z chorobą Crohna jest w dużej mierze zależne od okresu remisji i zaostrzenia. Pacjenci w fazie zaostrzenia często nie mają możliwości przebywania w domu i podejmowania pracy zawodowej, ponieważ ich stan wymaga hospitalizacji. Okresy zaostrzeń mogą trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, a ich częstotliwość i intensywność są różne u poszczególnych pacjentów. Remisje mogą trwać od kilku miesięcy do kilku lat, ale często są przerywane przez nawroty objawów. W tej fazie chorzy mogą nie odczuwać żadnych objawów bólowych.
Życie z chorobą Crohna wymaga nie tylko leczenia medycznego, ale także wsparcia psychologicznego, które pomaga w radzeniu sobie ze stresem (a jest to szczególnie ważne, ponieważ może wpływać na zaostrzenie objawów choroby).
Podsumowanie
Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą chorobą, w której leczenie powinni być zaangażowani lekarze różnych specjalizacji, również dietetyk, psycholog i fizjoterapeuta. Wsparcie tych specjalistów może znacząco zwiększyć komfort życia chorego. Kompleksowe podejście do leczenia, obejmujące farmakoterapię, odpowiednią dietę, zarządzanie stresem i wsparcie bliskich, ponieważ te wszystkie elementy wpływają na lepsze rokowania.
Zobacz także
Jeśli szukasz więcej informacji na tematy takie jak Choroba Leśniowskiego-Crohna, sprawdź poniższe artykuły na temat zdrowia układu pokarmowego i jelit:
- Zespół jelita drażliwego – przyczyny, dieta, objawy
- Wpływ cukru i słodzików na mikrobiom jelitowy
- Nadmierne i częste gazy jelitowe i wzdęcia – jak sobie z nimi radzić?
- Chore jelita = chora skóra
- Czym są psychobiotyki i jak wspomagają mózg, jelita i układ nerwowy ?
Literatura:
- Popa SL, Pop C, Dumitrascu DL. Diet Advice for Crohn’s Disease: FODMAP and Beyond. Nutrients. 2020 Dec 6;12(12):3751.
- Serrano Fernandez V, Seldas Palomino M, Laredo-Aguilera JA, Pozuelo-Carrascosa DP, Carmona-Torres JM. High-Fiber Diet and Crohn’s Disease: Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2023 Jul 12;15(14):3114.
- Caio G, Lungaro L, Caputo F, Zoli E, Giancola F, Chiarioni G, De Giorgio R, Zoli G. Nutritional Treatment in Crohn’s Disease. Nutrients. 2021 May 12;13(5):1628.
- Petagna L, Antonelli A, Ganini C, Bellato V, Campanelli M, Divizia A, Efrati C, Franceschilli M, Guida AM, Ingallinella S, Montagnese F, Sensi B, Siragusa L, Sica GS. Pathophysiology of Crohn’s disease inflammation and recurrence. Biol Direct. 2020 Nov 7;15(1):23.
Leave a Comment