Selen – właściwości, funkcje, nadmiar i niedobór

Selen to pierwiastek naturalnie występujący w przyrodzie i jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Właściwości selenu to głównie wpływ na działanie tarczycy oraz wzmocnienie odporności. Dowiedz się więcej o tym cennym pierwiastku z reszty artykułu!

Selen właściwości

Selen ma szereg właściwości korzystnych dla zdrowia. Wpływa on na odporność organizmu. Istnieją także podejrzenia co do jego korzystnego wpływu w przypadku wystąpienia nowotworu, choroby Alzheimera i Parkinsona. Czytając ten artykuł miej jednak na uwadze, że właściwości zdrowotne selenu są nadal badane i poddawane w wątpliwość. Suplementację tego pierwiastka powinna odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza.

Selen a układ sercowo-naczyniowy

Jak pokazują niektóre badania, selen jest ważny dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Jest on niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania enzymów zwanych selenoenzymami. Seleonenzymy odgrywają kluczową rolę w procesie ochrony przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Selen jest potrzebny także do produkcji peroksydazy glutationowej, która jest jednym z najważniejszych enzymów w procesie detoksykacji i usuwania wolnych rodników.

Badania wykazują, że niedobór selenu może prowadzić do uszkodzenia tkanek i narządów, w tym także serca, prowadząc do zwiększenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca i choroba niedokrwienna serca. Suplementacja selenem może poprawić pracę serca u osób z chorobą wieńcową i zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Należy jednak pamiętać, że nadmiar selenu może być szkodliwy dla zdrowia. Nadmiar selenu może prowadzić do takich objawów jak:

• bóle głowy,
• osłabienie mięśni,
• trudności w mówieniu,
• zaburzona praca nerek.

Dlatego ważne jest, aby przestrzegać zalecanej spożywanej ilości selenu i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Wpływ selenu na astmę

Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że suplementacja selenem wpływa na złagodzenie objawów astmy. Badania na ten temat nie dostarczyły potwierdzenia skuteczności selenu w leczeniu astmy. Niektóre z nich sugerują, że suplementacja selenem może pomóc w zmniejszeniu nasilenia objawów astmy, ale inne wykazują brak jakiegokolwiek wpływu na to schorzenie.

Właściwości antyoksydacyjne selenu

Selen jest ważnym przeciwutleniaczem. Odgrywa kluczową rolę w ochronie komórek i tkanek przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Wolne rodniki mogą uszkadzać błony komórkowe, białka i DNA. To może prowadzić do chorób, takich jak rak, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i inne choroby związane z wiekiem.

Selen jest składnikiem wielu selenoprotein, które są ważne w procesie detoksykacji i usuwania wolnych rodników. Jest również niezbędny do produkcji peroksydazy glutationowej, która jest jednym z najważniejszych enzymów w procesie detoksykacji i usuwania wolnych rodników. Badania sugerują, że suplementacja selenem może zwiększać poziom przeciwutleniaczy w organizmie i zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób związanych z wiekiem. Niemniej jednak należy pamiętać, że nadmiar selenu może być szkodliwy dla zdrowia i dlatego ważne jest, aby przestrzegać zalecanej porcji do spożycia i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. 

Selen a nowotwory

Badania nad wpływem selenu na ryzyko zachorowania na nowotwór są niejednoznaczne i nie dostarczyły konkretnych dowodów na to, że suplementacja selenem może zapobiegać rozwojowi tej choroby. Niektóre badania wykazały, że wysoki poziom selenu w diecie lub jego suplementacja może mieć korzystny wpływ na zdrowie i zmniejszać ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje nowotworu, takie jak rak prostaty i rak piersi. Inne badania jednak nie potwierdziły tych wyników i wykazały brak wpływu suplementacji selenem na ryzyko zachorowania na nowotwór.

W profilaktyce nowotworu najważniejsze jest prowadzenie zdrowego stylu życia, zdrowej diety i regularne wykonywanie badań profilaktycznych. Suplementacja selenem może być jednym z elementów zdrowej diety, ale nie powinna być traktowana jako jedyny środek zapobiegający rozwojowi nowotworu.

Choroba Alzherimera i Parkinsona a selen

Badania nad związkiem między selenem a chorobami takimi jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona nadal trwają i ich wyniki są często sprzeczne. Niemniej jednak, istnieją pewne sugestie, że selen może mieć pozytywny wpływ w profilaktyce tych chorób.. W przypadku choroby Alzheimera badania sugerują, że niedobór selenu może być czynnikiem ryzyka wystąpienia tej choroby i że suplementacja selenem może pomóc w zapobieganiu jej rozwojowi. Podobnie jest w przypadku choroby Parkinsona.

Tarczyca a selen

Tarczyca i selen są ściśle ze sobą powiązane. Selen jest niezbędnym składnikiem wielu enzymów tarczycowych, w tym peroksydazy tarczycowej, która odgrywa kluczową rolę w syntezie hormonów tarczycy. Niedobór selenu może powodować nieprawidłową funkcję tarczycy i prowadzić do niedoczynności tarczycy. Suplementacja selenem powinna pomóc w poprawie funkcji tarczycy i wspomagać leczenie niedoczynności tarczycy. Z drugiej strony, nadmiar selenu może prowadzić do hiperfunkcji tarczycy i nasilać objawy nadczynności tarczycy. Dlatego ważne jest, aby utrzymywać prawidłowy poziom selenu we krwi poprzez odpowiednią dietę i unikanie nadmiernej suplementacji.

Badanie „Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment” przegląda się roli selenu w chorobach tarczycy. Autorzy podkreślają, że selen jest ważnym mikroelementem, który odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Badania wykazały, że suplementacja selenem może pomóc w leczeniu chorób tarczycy, takich jak choroba Gravesa-Basedowa i Hashimoto. Selen może również pomóc w łagodzeniu objawów chorób tarczycy, takich jak zmęczenie, problemy z koncentracją, zaburzenia nastroju i problemy z wagą. Autorzy podkreślają jednak, że nadmiar selenu może być szkodliwy dla zdrowia, dlatego zawsze należy stosować zalecane ilości do spożycia.

Selen – przeciwwskazania

Istnieją pewne przeciwwskazania do suplementacji selenem, które należy wziąć pod uwagę przed rozpoczęciem suplementacji. Jakie to przeciwwskazania?

1. Nadmierna suplementacja selenu może prowadzić do toksyczności, która objawia się m.in. nudnościami, wymiotami, bólem brzucha, biegunką, łysieniem, zwiększoną podatnością na infekcje, drżeniem rąk i nóg oraz zmianami skórnymi. Dlatego ważne jest, aby suplementować selen zgodnie z zaleceniami.
2. Osoby, które cierpią na choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby tarczycy, powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji selenem. Długotrwała suplementacja selenem może w niektórych przypadkach zaostrzyć objawy chorób autoimmunologicznych.
3. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny zachować ostrożność w stosowaniu suplementów z selenem i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
4. Osoby przyjmujące leki lub suplementy diety powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji selenem, ponieważ może on wpływać na skuteczność niektórych leków i suplementów.
5. Osoby z chorobami nerek lub wątroby powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji selenem, ponieważ mogą mieć trudności w wydalaniu selenu z organizmu, co może prowadzić do jego nagromadzenia się i toksyczności.
   

Niedobór selenu — skutki i objawy

Niedobór selenu jest stosunkowo rzadkim zjawiskiem, ale może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Oto niektóre z objawów i skutków niedoboru selenu:

• Uszkodzenie tarczycy: Niedobór selenu może powodować uszkodzenie tarczycy i nasilać objawy niedoczynności tarczycy.
• Osłabienie układu odpornościowego: Selen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Niedobór selenu może powodować osłabienie układu odpornościowego i zwiększać ryzyko zachorowania na choroby.
• Problemy z płodnością: U niektórych osób niedobór selenu może powodować problemy z płodnością i trudności w zajściu w ciążę.
• Osłabienie mięśni: Niedobór selenu może prowadzić do osłabienia mięśni i zmęczenia.
• Zaburzenia kardiologiczne: Niedobór selenu może powodować zaburzenia rytmu serca i zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
• Zaburzenia skórne: Niedobór selenu mość powodować zaburzenia skórne, takie jak łuszczenie się skóry i trądzik.
• Zaburzenia psychiczne: Niedobór selenu może powodować zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, stany lękowe i zaburzenia nastroju.

Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na niedobór selenu, najlepiej skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania i zalecić odpowiednie leczenie.

Array

Nadmiar selenu – skutki i objawy

Nadmiar selenu w organizmie może powodować poważne negatywne skutki zdrowotne, takie jak:

• uszkodzenie wątroby – nadmiar selenu może uszkodzić wątrobę i prowadzić do jej niewydolności;
• problemy z układem pokarmowym – nadmiar selenu może powodować biegunkę, wymioty i bóle brzucha;
• problemy z układem nerwowym – nadmiar selenu może powodować objawy neurologiczne, takie jak drgawki, osłabienie mięśni i problemy z koordynacją ruchów;
• uszkodzenie naczyń krwionośnych – admiar selenu może powodować uszkodzenie naczyń krwionośnych i prowadzić do problemów z sercem i układem krążenia;
• problemy skórne – nadmiar selenu może powodować problemy skórne, takie jak łuszczenie się skóry i suchość.

Zalecana ilość selenu do spożycia jest uzależniona od wieku, płci i stanu zdrowia, ale zazwyczaj wynosi 55-400 mikrogramów dziennie. Przed rozpoczęciem suplementacji selenem należy skonsultować się z lekarzem.

Selen – w jakich produktach?

Selen jest pierwiastkiem, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i można go uzyskać z różnych źródeł pokarmowych. Jeśli zastanawiasz się w jakich produktach jest najwięcej selenu, to poniższa rozpiska pomoże Ci się w tym rozeznać.

• Mięso i ryby. Mięso czerwone, takie jak wołowina i cielęcina, a także ryby, takie jak tuńczyk i halibut, są bogate w selen.
• Jaja. Jaja są dobrym źródłem selenu – szczególnie żółtko.
• Grzyby. Niektóre rodzaje grzybów posiadają dużo selenu, takie jak shiitake.
• Nasiona i orzechy. Chodzi o nasiona sezamu, słonecznika i orzechy włoskie.
• Warzywa strączkowe. Fasola i soczewica zawierają selen w składzie..
• Produkty pełnoziarniste. Gdy chcemy spożywać więcej selenu, dobrze jest sięgnąć po chleb pełnoziarnisty i płatki owsiane.

Ważne jest, aby zapewnić sobie zrównoważoną dietę, zawierającą różne źródła selenu, aby zapewnić organizmowi odpowiednie porcje tego pierwiastka. Należy pamiętać, że poziom selenu w żywności może się różnić w zależności od regionu i sposobu uprawy.

W jakich produktach jest najwięcej selenu?

Selen jest pierwiastkiem, który jest obecny w wielu pokarmach. Najwięcej selenu można znaleźć w orzechach brazylijskich — są jednym z najbogatszych źródeł selenu i zawierają około 100-700 mikrogramów na 100 gramów produktu. Duże ilości tego pierwiastka obecne są również w kaszy gryczanej, płatkach owsianych, jajkach, brokułach, kalafiorach. Produkty bogate w selen to także ryby — tuńczyk, halibut i makrela. Dlatego też dieta bogata w różnorodne produkty jest najlepszym sposobem na uzyskanie wystarczającej ilości selenu w diecie.

Jak suplementować selen?

Suplementacja selenu może być konieczna, jeśli nie można uzyskać wystarczającej ilości tego pierwiastka z diety lub jeśli występują określone zaburzenia zdrowotne, takie jak niedobór selenu. Selen w tabletach pomaga m.in. na stany zapalne, wspomaga odporność organizmy i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie tarczycy i innych narządów zewnętrznych. Oto kilka wskazówek dotyczących suplementacji selenu:

• dawkowanie – zalecana ilość selenu do spożycia dla dorosłych wynosi 55 mcg dziennie — można przyjmować go w formie tabletek. Ilość ta może się różnić w zależności od wieku, płci i stanu zdrowia. To kiedy brać selen — rano czy wieczorem — zależy od indywidualnych potrzeb i trybu życia. Zaleca się skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji;
• formy suplementów – suplementy selenu dostępne są w różnych formach, w tym jako kapsułki, tabletki, proszki i płyny;
• łączenie z innymi suplementami – niektóre suplementy, takie jak witamina E, mogą współdziałać z suplementami zawierającymi selen, dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed łączeniem suplementów;
• nieprzekraczanie zalecanej dawki – przedawkowanie selenu może powodować poważne skutki zdrowotne, dlatego ważne jest, aby nie przekraczać zalecanej ilości do spożycia i stosować suplementy zgodnie z zaleceniami;
• konsultacja z lekarzem – suplementacja selenu powinna być przeprowadzona pod nadzorem lekarza, szczególnie w przypadku osób z chorobami tarczycy, chorobami serca lub innymi schorzeniami.

Podsumowując, suplementacja selenu może być korzystna dla zdrowia, ale ważne jest, aby robić to odpowiedzialnie i pod kontrolą lekarza.

Bibliografia:

1. „Selenium and Human Health” – przegląd badań nad rolą selenu w zdrowiu człowieka: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5307254/
2. „Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment” – badanie nad związkami selenu z chorobami tarczycy: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5307254/
3. „Selenium and Cancer: A Review of the Literature” – przegląd badań nad związkami selenu z chorobą nowotworową: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3723386/
4. „Selenium and cardiovascular disease: from molecular mechanisms to therapeutic opportunities” – badanie nad związkami selenu z chorobami serca i układu krążenia: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7500021/
5. „Selenium and Male Fertility: A Systematic Review” – badanie nad związkami selenu z płodnością męską: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6780847/

Zobacz także:

• Jak prawidłowo suplementować minerały?
• Jak prawidłowo łączyć suplementy? 
• Pora brania suplementów