Adenomioza może dotyczyć nawet co trzeciej kobiety, ale wciąż jest rzadziej diagnozowana niż endometrioza. Dlaczego tak się dzieje? Choroby te mają wiele wspólnych objawów, co utrudnia rozpoznanie. Jednak dokładne poznanie ich przyczyn i różnic pomaga wdrożyć skuteczne leczenie. W artykule dowiesz się, czym charakteryzuje się adenomioza, jakie daje sygnały oraz jak odróżnić ją od bardziej znanej endometriozy.
Adenomioza a endometrioza – podstawowe różnice
Adenomioza i endometrioza to schorzenia, które często wywołują podobne objawy, ale ich mechanizm i umiejscowienie zmian różnią się zasadniczo. W adenomiozie błona śluzowa macicy (endometrium) wrasta w głąb mięśnia macicy (myometrium), co prowadzi do jej zgrubienia i powiększenia. W endometriozie natomiast komórki endometrium pojawiają się poza macicą, często na jajnikach, jelitach czy w obrębie miednicy.
Różnica leży także w ich skutkach. Adenomioza zazwyczaj ogranicza się do macicy, powodując jej ból, obfite krwawienia i uczucie ciężkości w miednicy. Endometrioza może wpływać na wiele narządów, prowadząc do zrostów i przewlekłego bólu. Co istotne, obie choroby mogą utrudniać zajście w ciążę, ale ich leczenie wymaga innego podejścia.
Co to jest adenomioza?
Adenomioza to przewlekła choroba, która dotyczy macicy. Polega na wrastaniu błony śluzowej macicy (endometrium) w mięsień macicy (myometrium). W normalnych warunkach endometrium wyścieła wnętrze macicy, przygotowując ją na ewentualną ciążę. W przypadku adenomiozy komórki endometrium przedostają się w głąb mięśnia, co prowadzi do jego zgrubienia i powiększenia.
Zjawisko to powoduje, że podczas cyklu menstruacyjnego komórki te zachowują się tak samo, jak te w macicy – rosną, a następnie złuszczają się i krwawią. Jednak w mięśniu macicy krew nie może się swobodnie wydostać. Wywołuje to stan zapalny, ból i inne objawy, takie jak uczucie ciężkości czy obfite miesiączki.
Stan zapalny jest kluczowym elementem w patogenezie adenomiozy. Wnikanie komórek endometrium do mięśnia macicy wywołuje reakcję zapalną, prowadząc do obrzęku, uszkodzeń tkanki oraz uwalniania mediatorów zapalnych, takich jak cytokiny. To właśnie przewlekły stan zapalny odpowiada za nasilenie bólu, zmiany strukturalne macicy i inne objawy choroby.
Długotrwałe zapalenie może wpływać na funkcję macicy i jej zdolność do zajścia oraz utrzymania ciąży. Leczenie adenomiozy często obejmuje terapie mające na celu redukcję zapalenia, co pomaga złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjentek.
Adenomioza najczęściej diagnozowana jest u kobiet w wieku 35–50 lat, choć może występować również u młodszych. Choroba ta może w znaczny sposób wpływać na jakość życia.
Niestety jej objawy nie zawsze są jednoznaczne, co utrudnia diagnozę. Z tego powodu istotne jest, aby kobiety z podejrzeniem adenomiozy konsultowały się z ginekologiem i korzystały z nowoczesnych metod diagnostycznych, takich jak ultrasonografia czy rezonans magnetyczny. Wczesne rozpoznanie pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia i poprawę komfortu życia pacjentek.
Adenomioza – objawy, które powinny zwrócić uwagę
Objawy adenomiozy bywają różnorodne i mogą przypominać inne schorzenia układu rozrodczego, w tym endometriozę. Najczęściej kobiety zgłaszają dolegliwości związane z bolesnymi i obfitymi miesiączkami, które niekiedy trwają dłużej niż zwykle. Towarzyszą im często skrzepy krwi. W przeciwieństwie do endometriozy, która zwykle powoduje bóle w różnych rejonach miednicy związane z rozsianymi ogniskami choroby, w adenomiozie ból często koncentruje się w okolicach macicy.
Innym charakterystycznym symptomem adenomiozy jest przewlekły ból w dolnej części brzucha lub miednicy, nasilający się szczególnie przed lub w trakcie miesiączki. Kobiety mogą też odczuwać uczucie ciężkości lub ucisku w okolicach miednicy, spowodowane powiększeniem macicy. W przypadku endometriozy podobne objawy mogą być wynikiem zrostów lub obecności zmian poza macicą.
Do mniej oczywistych objawów należą:
- krwawienia między miesiączkami,
- bolesność podczas stosunku (dyspareunia),
- trudności z zajściem w ciążę lub nawracające poronienia,
- uczucie zmęczenia związane z przewlekłą utratą krwi i niedokrwistością.
Chociaż obie choroby mogą powodować problemy z płodnością, w adenomiozie ograniczają się one głównie do macicy, podczas gdy w endometriozie wynikają z uszkodzeń i zrostów w różnych miejscach miednicy.
Jeśli zauważasz u siebie którykolwiek z tych objawów, warto zgłosić się do ginekologa. Wczesna diagnoza pomaga złagodzić dolegliwości i zapobiec poważniejszym konsekwencjom zdrowotnym.
Jakie są przyczyny adenomiozy?
Przyczyny adenomiozy nie zostały do końca poznane. Badania wskazują na kilka czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi tego schorzenia. Jedną z głównych teorii jest wpływ zmian hormonalnych, zwłaszcza poziomu estrogenów. Hormony te odgrywają istotną rolę w cyklu menstruacyjnym i mogą stymulować nieprawidłowy wzrost komórek endometrium w głąb mięśnia macicy.
Kolejnym potencjalnym czynnikiem są urazy macicy. Zabiegi takie jak cesarskie cięcie, łyżeczkowanie czy inne interwencje chirurgiczne mogą naruszać granicę między błoną śluzową a mięśniem macicy, zwiększając ryzyko wrastania komórek endometrium. Endometrioza natomiast często rozwija się bez wyraźnych uszkodzeń mechanicznych, a jej przyczyny wiążą się bardziej z predyspozycjami genetycznymi i procesami immunologicznymi.
Istnieją dowody na to, że adenomioza również może mieć podłoże genetyczne. Kobiety, których matki lub siostry miały podobne problemy, są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia. Podobnie dziedziczność może odgrywać rolę w przypadku endometriozy, co wskazuje na pewne podobieństwa między tymi chorobami.
Warto wspomnieć o wpływie wieku i liczby porodów. Adenomioza częściej występuje u kobiet po 35. roku życia, zwłaszcza u tych, które rodziły. Endometrioza z kolei częściej diagnozowana jest u młodszych kobiet, często jeszcze przed pierwszym porodem. To odróżnia oba schorzenia i może pomóc w ich różnicowaniu podczas wywiadu lekarskiego.
Adenomioza – jak wykryć?
Wykrycie adenomiozy bywa trudne, ponieważ jej objawy często przypominają inne schorzenia, takie jak endometrioza czy mięśniaki macicy. Dokładna diagnoza wymaga zastosowania odpowiednich badań obrazowych oraz szczegółowego wywiadu medycznego.
Podstawowym badaniem, które może zasugerować obecność adenomiozy, jest ultrasonografia (USG). Specjalista zwraca uwagę na nieprawidłowości w budowie macicy, takie jak jej powiększenie lub nieregularne zgrubienia w mięśniu macicy. W przypadku endometriozy USG skupia się na poszukiwaniu torbieli na jajnikach (tzw. endometrioma) oraz zrostów w obrębie miednicy.
Bardziej precyzyjnym badaniem jest rezonans magnetyczny (MRI). Dzięki zaawansowanej technologii obrazu, lekarz może dokładnie ocenić strukturę macicy i potwierdzić obecność adenomiozy. MRI jest szczególnie przydatne w skomplikowanych przypadkach lub gdy inne metody diagnostyczne nie dały jednoznacznych wyników.
Ważnym elementem diagnostyki jest rozmowa z lekarzem. Szczegółowy wywiad dotyczący objawów, przebytych zabiegów oraz historii chorób w rodzinie może pomóc w ustaleniu podejrzenia adenomiozy.
Adenomioza – jak leczyć?
Leczenie adenomiozy zależy od nasilenia objawów, wieku pacjentki oraz jej planów związanych z macierzyństwem. Istnieje kilka opcji terapeutycznych, które mogą pomóc złagodzić dolegliwości i poprawić jakość życia.
Pierwszym krokiem jest zazwyczaj leczenie farmakologiczne. Stosuje się leki przeciwbólowe, które pomagają radzić sobie z bólem menstruacyjnym. W celu zmniejszenia obfitych krwawień i złagodzenia objawów hormonalnych zaleca się środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne z lewonorgestrelem lub leki zmniejszające poziom estrogenów.
Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarze mogą zalecić bardziej zaawansowane metody. Jedną z nich jest ablacja endometrium, która polega na zniszczeniu błony śluzowej macicy, co może zmniejszyć objawy adenomiozy. Przy endometriozie podobna metoda nie znajduje zastosowania, ponieważ ogniska choroby mogą być rozsiane w różnych miejscach organizmu.
W poważnych przypadkach lub u kobiet, które nie planują więcej dzieci, rozważa się histerektomię, czyli usunięcie macicy. W endometriozie histerektomia może być opcją, ale rzadko usuwa się jedynie macicę, ponieważ zmiany chorobowe często obejmują inne narządy.
Alternatywą dla terapii operacyjnej mogą być nowoczesne metody, takie jak ultradźwięki czy embolizacja tętnic macicznych. Metody te mają na celu zmniejszenie objawów adenomiozy bez konieczności usuwania narządu. W przypadku endometriozy takie podejście nie jest skuteczne, gdyż zmiany chorobowe często wymagają usunięcia chirurgicznego lub zniszczenia zrostów w innych lokalizacjach.
Badania nad adenomiozą
Adenomioza jest przewlekłym schorzeniem ginekologicznym, które charakteryzuje się wnikaniem tkanki endometrium w mięśniówkę macicy. Choroba objawia się bólami miednicy, obfitymi miesiączkami i problemami z płodnością, co obniża jakość życia pacjentek. Dzięki postępom w diagnostyce obrazowej, takim jak ultrasonografia czy rezonans magnetyczny, możliwe jest skuteczniejsze rozpoznanie adenomiozy i jej odróżnienie od innych schorzeń. Współczesne badania skupiają się na mechanizmach molekularnych i hormonalnych leżących u podstaw choroby, co otwiera drogę do opracowania bardziej efektywnych metod leczenia. Poznaj zatem kilka faktów na jej temat:
- Stan zapalny w adenomiozie odgrywa centralną rolę w patofizjologii choroby, wpływając na nasilenie objawów, takich jak ból i krwawienia. Wnikanie endometrium do mięśniówki macicy aktywuje układ odpornościowy, prowadząc do wydzielania mediatorów zapalnych i zmian strukturalnych w tkankach. Procesy te nie tylko nasilają dolegliwości, ale mogą też pogarszać funkcję macicy, wpływając na płodność. Terapie skierowane na redukcję stanu zapalnego, takie jak leki przeciwzapalne czy hormonalne, stają się coraz ważniejszym elementem w leczeniu adenomiozy [1].
- Kobiety z adenomiozą są bardziej narażone na problemy w ciąży, takie jak stan przedrzucawkowy, przedwczesny poród czy krwotok poporodowy. Mogą także urodzić dziecko z niską masą ciała lub nieprawidłowym ułożeniem płodu. Badania nad tym zagadnieniem są jednak różnorodne i często trudne do porównania, co utrudnia wyciąganie jednoznacznych wniosków. Kobiety z ciężką adenomiozą powinny być monitorowane w wyspecjalizowanych ośrodkach, aby zapewnić im bezpieczeństwo podczas ciąży i porodu. W przypadku łagodniejszych form choroby potrzeba dalszych badań, aby określić odpowiednie zalecenia [2].
- Adenomioza to schorzenie, które często pozostaje niezdiagnozowane, mimo że może znacząco wpływać na jakość życia kobiet. Jednym z głównych objawów jest silny ból podczas menstruacji, który nie ustępuje po standardowych środkach przeciwbólowych. Regularne obfite krwawienia oraz przewlekły ból miednicy mogą również wskazywać na tę chorobę. Wczesna diagnostyka, oparta na badaniach obrazowych, takich jak ultrasonografia lub rezonans magnetyczny, jest kluczowa dla wdrożenia odpowiedniego leczenia. Dzięki właściwemu rozpoznaniu można złagodzić objawy i poprawić komfort życia pacjentki [3].
FAQ
Co gorsze – endometrioza czy adenomioza?
Nie da się jednoznacznie określić, które z tych schorzeń jest „gorsze”, ponieważ ich wpływ na organizm zależy od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, lokalizacja zmian czy indywidualne predyspozycje. Endometrioza może powodować zrosty w wielu narządach, wpływając na ich funkcję, podczas gdy adenomioza dotyczy wyłącznie macicy, ale może prowadzić do silnego bólu i obfitych krwawień.
Czy adenomioza jest niebezpieczna?
Adenomioza rzadko zagraża życiu, ale nieleczona może znacząco obniżać jakość życia. Obfite miesiączki mogą prowadzić do anemii, a przewlekły ból utrudnia codzienne funkcjonowanie. Warto podjąć leczenie, aby złagodzić objawy i poprawić komfort życia.
Do czego prowadzi nieleczona endometrioza?
Nieleczona endometrioza może prowadzić do powstawania zrostów i blizn w obrębie miednicy, co wpływa na funkcję narządów, takich jak jajniki czy jelita. Może również zwiększać ryzyko problemów z płodnością, przewlekłego bólu i obniżonej jakości życia.
Czy adenomioza może przejść w endometriozę?
Nie, adenomioza i endometrioza to odrębne schorzenia, które rozwijają się niezależnie. Jednak u niektórych kobiet mogą współwystępować, co może utrudniać diagnozę i leczenie.
Jakie badania są potrzebne do rozpoznania adenomiozy?
Do rozpoznania adenomiozy najczęściej stosuje się ultrasonografię (USG) oraz rezonans magnetyczny (MRI), które pozwalają ocenić strukturę macicy. Ważne jest przeprowadzenie wywiadu medycznego, aby zidentyfikować objawy i czynniki ryzyka.
Zobacz także
Bolesne miesiączki (Dysmenorrhea): przyczyny, leczenie i sposoby łagodzenia
PCOS a dieta. Praktyczne porady dla chorych na zespół policystycznych jajników
Żywność i suplementy na wsparcie układu hormonalnego
Bibliografia
- Pirtea P, Cicinelli E, De Nola R, de Ziegler D, Ayoubi JM. Endometrial causes of recurrent pregnancy losses: endometriosis, adenomyosis, and chronic endometritis. Fertil Steril. 2021 Mar;115(3):546-560.
- Vercellini P, Viganò P, Bandini V, Buggio L, Berlanda N, Somigliana E. Association of endometriosis and adenomyosis with pregnancy and infertility. Fertil Steril. 2023 May;119(5):727-740.
- Schrager S, Yogendran L, Marquez CM, Sadowski EA. Adenomyosis: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2022
Zostaw komentarz