Rozszerzanie diety niemowlaka – poradnik krok po kroku

Rozszerzanie diety niemowlaka nie musi być problematyczne, o ile będziesz przestrzegać kilku zasad i poznasz tajniki pełnowartościowych produktów. Kiedy zacząć rozszerzanie diety niemowlaka i jakie pokarmy wybierać w pierwszej kolejności? Na czym polega wprowadzanie stałych produktów do diety niemowląt? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule. 

Kiedy zacząć rozszerzanie diety u niemowląt 

Żywienie dzieci jest bardzo ważnym zagadnieniem, ponieważ warunkuje późniejszy rozwój dziecka i ma na celu zmniejszenia ryzyka rozwoju wielu chorób. Po narodzinach noworodek, a następnie niemowlę, jest karmiony mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym. Mleko matki pokrywa wszystkie potrzeby żywieniowe dziecka przez pierwszych 6 miesięcy życia, dlatego dopiero po tym okresie należy rozpocząć rozszerzanie diety. W niektórych sytuacjach, np. zbyt małej ilości mleka, dietę pociech można zacząć wcześniej rozszerzać o nowe produkty, jednak powinno być to skonsultowane ze specjalistą. Natomiast w przypadku, gdy zdecydowałaś się na karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym, dietę można zacząć rozszerzać już w 5-6 miesiącu. Pamiętaj, że podczas wprowadzania pokarmów stałych należy kontynuować karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym, stopniowo zmniejszając jego ilość. Przy rozszerzaniu diety niemowląt z reguły jeden posiłek mleczny na miesiąc jest stopniowo zastępywany przez pokarmy uzupełniające.

Wprowadzanie stałych pokarmów do diety niemowlęcia 

Nowe pokarmy w diecie dziecka powinny być podawane osobno i stopniowo, najlepiej w odstępie 1-2 dni, aby upewnić się, że po ich konsumpcji nie nastąpiła żadna niepożądana reakcja organizmu. Pamiętaj, że rozszerzanie diety niemowląt to długotrwały proces, który wymaga czasu i spokoju. 

Niemowlęta mają naturalną preferencję do smaku słodkiego, ponieważ pierwszy pokarm, jakim jest mleko matki, jest lekko słodki. Dlatego warto rozszerzanie diety rozpocząć od warzyw o charakterystycznym smaku, ponieważ nie jest on dla nich tak atrakcyjny, jak smak słodki. Jak pokazują badania, dzieci, u których w pierwszej kolejności w jadłospisie pojawiły się warzywa o charakterystycznym smaku, jak np. brokuły, lepiej akceptowały inne nowe produkty. Pierwsze pokarmy powinny składać się tylko z jednego warzywa i być podawane w formie puree. Warto początkowo rozpocząć od delikatnej konsystencji puree z brokuła, następnie włączając przecier z marchwi, a dopiero po dwóch tygodniach włączyć do jadłospisu owoce, takie jak np. gruszki i banany. Jeśli niemowlę nie przekona się od razu do konkretnego produkty, to nie należy z niego rezygnować, tylko zastosować kolejne próby jego włączenia.

Inną grupą produktów, o które również należy zadbać przy rozszerzaniu diety niemowlaka, są ryby, które należy podawać w małej ilości około 1-2 razy w tygodniu. Zaleca się podawanie tłustych ryb morskich takich jak łosoś, pstrąg i makrela atlantycka, natomiast należy unikać ryb drapieżnych, takich jak miecznik, rekin, makrela królewska, tuńczyk oraz płytecznik. Natomiast wprowadzając mięso, należy zwrócić uwagę na jego pochodzenia i odpowiedni warunki hodowli. W pierwszej kolejności zaleca się chude rodzaje mięs, takie jak chudy drób, wołowina, jagnięcina i królik. Mięso należy podawać ugotowane i zblendowane wraz z warzywami lub oddzielnie.

Bardzo ważnym składnikiem przy rozszerzaniu diety dziecka, są również tłuszcze, których nie powinno się ograniczyć w 1 roku życia, ponieważ są niezbędne do rozwoju mózgu. Tłuszcze, jakie powinny znajdować się w diecie dziecka to między innymi masło i oleje roślinne (np. oliwa z oliwek).

Do jadłospisu niemowląt należy również wprowadzić jajka – gotowane przez minimum 10-15 minut, następnie blendowane i podane z zupą jarzynową. Nie należy również zapominać o produktach zbożowych, które należy wprowadzić do jadłospisu między 4 a 7 miesiącem życia. 

Zdrowe żywienie niemowląt 

Zdrowe żywienie niemowląt polega także na unikaniu pewnych produktów spożywczych. Zaliczyć do nich można:

• soki owocowe, które w niewielkiej ilości można podawać po pierwszym roku życia (120 ml/dzień), 
• miód, ponieważ może zawierać przetrwalniki Clostridium botulinum wywołujące botulizm dziecięcy (z tego powodu miód należy podawać dopiero po ukończonych 12 miesiącach życia), 
• sól i ostre przyprawy (dzieci w wieku 7-12 miesięcy powinny spożywać nie więcej niż 0,2 g soli, czego odpowiednikiem jest jedna szczypta), 
• mleka koziego i owczego ze względu na niebezpieczne stężenie soli mineralnych (nabiał powinien pojawić się w diecie dziecka między 7 a 12 miesiącem życia w ograniczonej ilości), 
• cukier i produkty zawierające cukier. 

Bezpieczne pokarmy dla niemowląt 

Bezpieczeństwo żywności dla niemowląt jest kwestią kluczową, ponieważ ich układy pokarmowe są nadal w trakcie rozwoju. Dlatego pokarmy dedykowane dla niemowląt są o wiele dokładniej badane oraz mają niższe normy na zawartość konkretnych substancji. Warto zatem, komponując dietę pociech, zadbać o zdrowe produkty, pochodzące ze sprawdzonych upraw, najlepiej ekologicznych, ponieważ charakteryzują się niższymi normami dla wielu substancji w nich zawartych. 

Żywienie niemowląt według wieku 

Wraz z rosnącym wiekiem niemowląt dochodzi do modyfikacji w diecie, które polegają na zastępowaniu posiłków składających się z mleka matki lub modyfikowanego, pokarmami stałymi. W pierwszym miesiącu życia noworodka karmienia wahają się od 8 do 12 razy na dobę. Natomiast już w 7 miesiącu zmniejszają się do 6-8, uwzględniając w tym również pokarmy uzupełniające. Wraz z wiekiem zmniejsza się liczba posiłków mlecznych, natomiast zwiększa liczba posiłków stałych, ponieważ mleko staje się produktem niewystarczającym dla rozwijającego się dziecka. 

Jakie pokarmy wybierać dla niemowląt? 

Pierwsze pokarmy uzupełniające powinny mieć konsystencję puree pozbawionego grudek, aby zmniejszyć ryzyko zadławienia. Te pokarmy należy podać na twardej i płaskiej łyżeczce, ponieważ taki kształt wpływa na prawidłową reakcję ruchową dziecka. Rozszerzanie diety zacznij od niewielkiej ilości pokarmu, równej 3-4 łyżeczkom. Pamiętaj, że żołądek dziecka jest wielkości jego piąstki. W diecie niemowląt unikaj wypychaczy takich jak chrupki kukurydziane, ponieważ mogą powodować zmniejszone uczucie głodu i niechęć na przyjmowanie głównych posiłków. Zamiast tego zadbaj o pełnowartościowe i jak najmniej przetworzone produkty w jadłospisie dziecka. Zobacz artykuł dietetyka na temat chrupek kukurydzianych: Czy chrupki kukurydziane są zdrowe?

Alergeny w diecie niemowląt 

Wiele rodziców obawia się przed wprowadzeniem konkretnych produktów ze względu na alergeny pokarmowe. Dlatego bardzo ważne jest wprowadzanie nowych produktów pojedynczo, aby móc ustalić, po którym wystąpiła reakcja alergiczna. Pamiętaj, że unikanie grup produktów może być przyczyną niedoborów pokarmowych, dlatego, jeśli nie ma to tego przeciwwskazań, do diety dziecka należy wprowadzać stopniowo wszystkie produkty. Natomiast jeśli wystąpią niepokojące objawy, zgłoś się do specjalisty, który pomoże w ustaleniu planu działania. 

Do najczęstszych alergenów w diecie niemowląt, można zaliczyć:

• mleko krowie, 
• białko jaja kurzego, 
• soję, 
• orzechy, 
• orzeszki ziemne,
• ryby, 
• skorupiaki, 
• pszenicę.

Podsumowanie

Wprowadzanie stałych pokarmów do diety niemowlęcia to proces stopniowy, który wymaga zaangażowania i cierpliwości rodziców. Stopniowe rozszerzanie diety ma na celu dostarczenie wszystkich niezbędnych składników potrzebnych do rozwoju dzieci, dlatego tak ważne jest, aby prawidłowo przeprowadzić ten proces i w razie potrzeby prosić specjalistów o pomoc. 

Zobacz także:

• Pasożyty u dzieci – objawy, badania, leczenie 
• Jak budować odporność u dzieci – rozmowa z Magdaleną Czerską. Zdrowie w toku – 2 odcinek
• Awersje pokarmowe: przyczyny, radzenie sobie z nimi i skutki zdrowotne

Literatura:

1. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, 2021.
2. Lyons KE, Ryan CA, Dempsey EM, Ross RP, Stanton C. Breast Milk, a Source of Beneficial Microbes and Associated Benefits for Infant Health. Nutrients. 2020 Apr 9;12(4):1039.
3. Consales A, Morniroli D, Vizzari G, Mosca F, Giannì ML. Nutrition for Infant Feeding. Nutrients. 2022 Apr 27;14(9):1823.