Dieta i odżywianie odgrywają istotną rolę w życiu każdego człowieka, ponieważ pomaga budować zdrowe ciało i silny umysł. W Internecie można natknąć się na wiele różnorodnych zaleceń dotyczących sposobu żywienia osób w spektrum autyzmu, jednak nie zawsze są one poparte rzetelnymi informacjami. Jak powinno wyglądać żywienie osób w spektrum autyzmu? Jakie są najczęstsze problemy żywieniowe u osób w spektrum? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.
Żywienie osób w spektrum autyzmu
Żywienie osób w spektrum autyzmu może być nieco skomplikowane, ponieważ u tych osób mogą wystąpić pewne unikalne cechy, utrudniające jedzenie. Do czynników, które na to wpływają, należy zaliczyć:
- hipersensytywność zmysłów, która polega na nadwrażliwości na bodźce zmysłowe, w tym na smak, zapach, teksturę i temperaturę jedzenia,
- wybiórczość pokarmowa, która polega na ograniczonych preferencjach dotyczących smaku, zapachu i wyglądu dań,
- trudności w komunikacji,
- zaburzenie zdolności do odczuwania uczucia głodu i sytości,
- potrzebę codziennej rutyny.
Problemy żywieniowe osób w spektrum autyzmu
Problemy żywieniowe u osób w spektrum autyzmu mogą pojawić się już we wczesnych latach życia, jednak jest to kwestia bardzo indywidualna, a symptomy mogą różnić się w zależności od stopnia spektrum i indywidualnych cech danej osoby. Do najczęstszych problemów żywieniowych można zaliczyć preferencje żywieniowe, które polegają na wybiórczości pokarmowej, dotyczącej koloru, wyglądu i konsystencji żywności. To natomiast może prowadzić do monotonnej diety, ubogiej w witaminy i składniki mineralne. Dodatkowo osoby w spektrum autyzmu są często bardziej wyczulone na zapachy, smaki, teksturę i temperaturę żywności, czego konsekwencją jest unikanie niektórych produktów. Do problemów żywieniowych należy również zaliczyć trudności ze spożywaniem nowych potraw, ponieważ u osób ze spektrum często obserwuje się trudności w próbowaniu nowych potraw z powodu lęku przed zmianami lub niechęci do nowości. Ich przyczyną mogą być rytuały związane z jedzeniem, które polegają na spożywaniu posiłku w ściśle określonych warunkach, takich jak miejsce, czas oraz rodzaj serwowanej potrawy. Komponując posiłki, należy również zwracać uwagę na teksturę serwowanych dań, ponieważ osoby w spektrum mogą być bardziej wrażliwe na fakturę, która może być odczuwana jako nieprzyjemna, co natomiast może prowadzić do unikania konkretnych potraw. Niestety te problemy żywieniowe często są przyczyną ,,zezwalania’’ dzieciom w spektrum na więcej niezdrowych dań, które są przez nich akceptowane, czego konsekwencją jest utrwalanie niezdrowych nawyków żywieniowych.
Strategie żywieniowe w spektrum autyzmu
Wprowadzenie zdrowej diety i rozwijanie pozytywnych nawyków żywieniowych u dzieci w spektrum autyzmu może wymagać cierpliwości, elastyczności i zrozumienia indywidualnych preferencji oraz wyzwań sensorycznych. Dlatego należy zadbać o kilka strategii żywieniowych, które ułatwią cały proces. Po pierwsze zadbaj o stopniowe wprowadzanie zmian. Nowe produkty do diety powinny być włączane stopniowo w małych ilościach oraz w różnorodnych formach i konsystencjach. Przykładowo, kalafior może zostać podany jako puree, spód do pizzy, różyczki, zupa oraz risotto. Nie zniechęcaj się, jeśli próba za pierwszym razem się nie powiedzie, ponieważ może być to spowodowane teksturą i formą podania dania, a nie tylko rodzajem serwowanego produktu. Zadbaj również o to, aby posiłki były zjadane we wspólnym gronie.
Dzieci chłoną od rodziców ich preferencje żywieniowe, dlatego, jeśli sam czegoś nie jesz, istnieje duża szansa, że dziecko również nie będzie miało ochoty, aby spróbować nowy produkt. Dodatkowo zadbaj o to, aby jedzenie na talerzu wyglądało zachęcająco, a osoba w spektrum autyzmu zawsze miała możliwość spróbowania nowe składnika bez przymuszania jej do tego. Warto również zachęcać dziecko do obserwowania, dotykania, wąchania i smakowania potrawy przed jedzeniem, które zawsze może wypluć do chusteczki, ponieważ dzięki temu nie będzie się obawiać przed próbowaniem nowych dań. W komponowaniu diety osób ze spektrum pomocna może okazać się współpraca z ekspertami, którzy pomogą w ustaleniu pełnowartościowej diety oraz będą źródłem sprawdzonych porad, które pomogą w zmianie nawyków żywieniowych.
Dieta sensoryczna w spektrum autyzmu
Dieta sensoryczna może również znaleźć zastosowanie w żywieniu osób w spektrum autyzmu. Polega ona na dostosowaniu do dziecka indywidualnych aktywności, ćwiczeń i stymulacji, które umożliwią dostarczenie układowi nerwowemu odpowiednich bodźców oraz na stosowaniu diety zawierających odpowiednie ilości witamin i składników mineralnych z uwzględnieniem tolerowanych przez dziecko konsystencji, smaków i zapachów.
Warto do zabaw wykorzystywać różne tekstury, zapachy i smaki. Przykładowo, osoba z zawiązanymi oczami może wąchać różne zapachy i następnie mówić co czuje lub dotykać różne tekstury, następnie je omawiając.
Suplementacja w diecie osoby w spektrum autyzmu
Suplementacja w diecie osoby w spektrum autyzmu nie powinno znacząco różnić się od tej, która jest stosowana w ogólnej populacji. Po pierwsze należy zadbać o prawidłową suplementację diety w witaminę D. Dawka zależna jest od wieku oraz stężenia witaminy D w surowicy krwi. Dlatego warto przynajmniej raz do roku wykonać jej oznaczenie. Poza tym również warto rozważyć suplementację odpowiednimi szczepami probiotyków, które dobiera się w zależności od objawów.
Warto również rozważyć stosowanie suplementacji kwasami omega-3, szczególnie jeśli osoba w spektrum nie je wystarczającej ilości tłustych ryb w ciągu tygodnia. Kupując kwasy omega-3, zwróć uwagę, aby na etykiecie suplementu była zawarta informacja odnośnie do zawartości w nim kwasu DHA.
Ponadto należy szczegółowo przeanalizować dietę osoby w spektrum i ustalić jakich witamin oraz składników mineralnych może w niej brakować, aby następnie zmodyfikować dietę lub wprowadzić suplementację niedoborowych elementów.
Podsumowanie
Żywienie osób w spektrum autyzmu może być nieco skomplikowane. Na szczęście poznanie mechanizmów, które to utrudniają, umożliwia skomponowanie zdrowej diety, uwzględniającej indywidualne preferencje smakowe. Dodatkowo należy zadbać o właściwą suplementację, która zapobiega niedoborom pokarmowym i umożliwia prawidłowe funkcjonowanie.
Literatura:
- Doreswamy S, Bashir A, Guarecuco JE, Lahori S, Baig A, Narra LR, Patel P, Heindl SE. Effects of Diet, Nutrition, and Exercise in Children With Autism and Autism Spectrum Disorder: A Literature Review. Cureus. 2020 Dec 22;12(12):e12222.
- Cermak SA, Curtin C, Bandini LG. Food selectivity and sensory sensitivity in children with autism spectrum disorders. J Am Diet Assoc. 2010 Feb;110(2):238-46.
- Ristori MV, Quagliariello A, Reddel S, Ianiro G, Vicari S, Gasbarrini A, Putignani L. Autism, Gastrointestinal Symptoms and Modulation of Gut Microbiota by Nutritional Interventions. Nutrients. 2019 Nov 18;11(11):2812.
Leave a Comment