Sen jest nieodłącznym elementem życia każdego z nas. W trakcie jego trwania organizm pozwala sobie na regenerację i odpoczynek. Jego niedobór lub zaburzenia mogą znacząco wpłynąć na zdrowie i komfort życia. Z tego artykułu dowiesz się jakie funkcje pełni sen, jak wpływa na Twoje zdrowie oraz jakie konsekwencje pociąga za sobą niedobór snu.
Wpływ snu na Twoje zdrowie
Sen jest fizjologicznym stanem, w którym dochodzi do ograniczenia odbierania bodźców ze środowiska zewnętrznego i do zaprzestania aktywności ruchowej. Dzięki temu organizm jest w stanie skupić się na regeneracji oraz odpoczynku.
Badania naukowe udowadniają znaczący wpływ snu na zdrowie. Jego zaburzenia mogą mieć wpływ na rozwój wielu poważnych chorób, takich jak nowotwory, choroby układu krążenia, depresja, otyłość i nadciśnienie tętnicze. Dlatego tak ważne jest poznanie znaczenia snu i nie traktowanie go jako marnowania czasu.
Funkcje snu w organizmie człowieka
Sen pełni wiele funkcji w organizmie. Zaliczyć do nich można między innymi:
- wpływ na poprawę pamięci i koncentracji – w trakcie trwania snu dochodzi do powstawania nowych połączeń komórkowych, umocnienia nowych wspomnień i usunięcia niepotrzebnych. Dzięki wpływowi na połączenia między komórkami poprawia koncentrację i powoduje, że jesteśmy w stanie pracować wydajniej;
- poprawę nastroju i lepszą umiejętność kontrolowania emocji – podczas snu dochodzi do regeneracji organizmu i obniżenia stężenia kortyzolu (potocznie nazywanego hormonem stresu);
- spowolnienie procesów starzenia – w trakcie snu organizm ma możliwość usunięcia uszkodzonych komórek i produkcji nowych;
- zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie;
- zwiększenie usuwania toksyn z organizmu – podczas snu dochodzi do sprawniejszego usuwania toksyn z mózgu i organizmu. Zmniejsza to ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak np. demencja i choroba Alzheimera;
- poprawę funkcjonowania układu odpornościowego – w trakcie trwania snu dochodzi do sprawniejszego różnicowania i powstawania limfocytów T;
- stabilizację ciśnienia tętniczego krwi – badania przeprowadzone na ludziach wskazują na to, że niedobór snu ( poniżej 5 godzin na dzień) oraz bezsenność pięciokrotnie zwiększają ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Fizjologiczne znaczenie snu
Często sen odgrywa w naszym życiu jedynie rolę regulacji zmęczenia. Jeśli śpimy zbyt mało czujemy się niewyspani, natomiast jeśli wystarczająco dużo, to czujemy się w pełni wypoczęci. Wiele osób zapomina o wpływie snu na sprawne funkcjonowanie wszystkich układów w organizmie. Dlatego pamiętaj, że zdrowy sen wpływa na:
- utrzymanie odpowiedniej masy ciała,
- wspomaga pamięć i koncentrację,
- wspiera odporność organizmu,
- poprawia nastrój i warunkuje dobre samopoczucie,
- wpływa na zmniejszenie stężenia kortyzolu,
- odpowiednie wytwarzanie hormonów,
- regenerację organizmu;
Biologiczne znaczenie snu
Zdajesz już sobie sprawę z tego, że snu nie należy traktować jako marnowania czasu. W jego trakcie przebiega bardzo dużo procesów, które warunkują zdrowie organizmu. Wiele badań wskazuje na wpływ snu na zdrowie psychiczne, w tym poprawę koncentracji, pamięci, redukcję stresu i zapobieganiu rozwojowi depresji i chorób neurodegeneracyjnych. Podczas snu dochodzi do zmniejszenia wydzielania kortyzolu i zwiększenia produkcji melatoniny, która działa uspokajająco i kojąco na organizm. Dodatkowo dochodzi do obniżenia stężenia CRP, czyli białka C-reaktywnego, którego zbyt wysokie stężenie wskazuje na stan zapalny organizmu – a jak wiadomo stan zapalny organizmu jest objawem chorób, w tym depresji. Dlatego niezmiernie ważne jest zadbanie o jakościowy sen, który powinien trwać około 7-8 godzin.
Jakie są skutki braku snu? Wpływ niedoboru snu na organizm
Brak odpowiedniej ilości snu może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. Wielokrotne bagatelizowanie snu, a nawet jego deprywacja, może doprowadzić do rozwoju zaburzeń snu i bezsenności. Deprywacja snu może być również przyczyną rozwoju wielu poważnych chorób i zaburzeń pracy układów w organizmie. Brak snu wpływa między innymi na funkcjonowanie układu:
- hormonalnego (deprywacja snu wywołuje zaburzenia w wydzielaniu hormonów, które mogą powodować zaburzenia płodności i gospodarki węglowodanowej, otyłość, nadciśnienie tętnicze i inne poważne zmiany),
- pokarmowego (zaburzenia w wydzielaniu hormonów trawiennych, gorsze trawienie i wchłanianie się substancji odżywczych, które może skutkować rozwojem niedoborów pokarmowych);
- nerwowego (gorsze usuwanie toksyn z organizmu, problemy z koncentracją i regeneracją),
- płciowego (zaburzenia płodności, gorsze samopoczucie);
- mięśniowego i ruchowego (gorsza wydolność fizyczna organizmu i zwiększona podatność na urazy).
Zobacz także:
Literatura
- Sejbuk M, Mirończuk-Chodakowska I, Witkowska AM. Sleep Quality: A Narrative Review on Nutrition, Stimulants, and Physical Activity as Important Factors. Nutrients. 2022 May 2;14(9):1912. doi: 10.3390/nu14091912. PMID: 35565879; PMCID: PMC9103473.
- Gobbi G., Comai Stefano.: Differential Function of Melatonin MT1 and MT2 Receptors in REM and NREM Sleep. Front Endocrinol (Lausanne). 2019, 10: 87.
- Brown R. E., Basheer R., McKenna J. T., Strecker R. E., McCarley R. W.: Control of sleep and wakefulness. Physiol Rev. 2012, 92: 1087-1187.
- Hirshkowitz M., Whiton K., Albert S. M., Alessi C., Bruni O., DonCarlos L., Hazen N., Herman J., Katz E. S., Kheirandish-Gozal L., Neubauer D. N., O’Donnell A., Ohayon M., Peever J., Rawding R., Sachdeva R. C., Setters B., Vitiello M. V., Catesby Ware J., Adams Hillard P. J.: National Sleep Foundation’s sleep time duration recommendations: methodology and results summary. Sleep Health. 2015, 1: 40-43.
- Bollu P. C., Kaur H.: Sleep Medicine: Insomnia and Sleep. Mo Med. 2019, 116: 68-75.
- Reed D. L., Sacco W. P.: Measuring Sleep Efficiency: What Should the Denominator Be? J Clin Sleep Med. 2016, 12: 263-266.
- Klingelhoefer L., Bhattacharya K., Reichmann H.: Restless legs syndrome. Clin Med (Lond). 2016, 16: 379-382.
Leave a Comment