Niebezpieczne konserwanty w produktach spożywczych

Konserwanty do żywności były dodawane już dawno temu. Jednak najczęściej do konserwowania żywności wykorzystywano sól kuchenną i przetwórstwo żywności (np. wędzenie i suszenie). Niestety rozwój cywilizacji przyczynił się do zmian w konserwowaniu żywności. Nowe dodatki w produktach mogą powodować alergie i inne niekorzystne konsekwencje dla organizmu. Dlatego jeśli chcesz wiedzieć, jakich konserwantów należy unikać, ten artykuł jest dla Ciebie.  

E210 kwas benzoesowy

Kwas benzoesowy jest produktem, który naturalnie występuje w niektórych owocach, szczególnie w jagodowych, i chroni je przed rozwojem pleśni. Dzięki temu znalazł również zastosowanie jako konserwant żywności. Najczęściej dodawany jest do lodów, konserw mięsnych, napojów, dżemów i wyrobów cukierniczych. 

Niewielkie dawki kwasu benzoesowego nie powinny wpłynąć negatywnie na organizm. Natomiast jego większe dawki mogą wywoływać objawy alergiczne (na przykład katar sienny, drapanie w gardle i pokrzywkę), bóle głowy i wymioty. Na jego obecność w diecie szczególnie powinny zwracać uwagę osoby z astmą, dzieci i alergicy.

E211 benzoesan sodu

Benzoesan sodu jest białą i dobrze rozpuszczalną substancją. Dzięki swojej rozpuszczalności jest często wykorzystywany jako konserwant żywności. Najczęściej wykorzystuje się go do konserwowania napojów, owoców suszonych, nabiału i przypraw. 

Benzoesan sodu, podobnie jak inne konserwanty, może wywoływać pewne działania niepożądane. Może nasilać reakcje alergiczne, astmę i podrażniać przewód pokarmowy. 

E212 benzoesan potasu

Benzoesan potasu jest konserwantem, który hamuje wzrost drobnoustrojów (szczególnie bakterii i pleśni) w żywności. Najczęściej możemy znaleźć go w napojach bezalkoholowych, naparach owocowych i ziołowych, dżemach, marmoladach i galaretkach. Unikać powinny go osoby uczulone na aspirynę. 

E213 benzoesan wapnia

Benzoesan wapnia jest konserwantem wykorzystywanym do napojów bezalkoholowych, gum do żucia, lodów i margaryn. U niektórych może wywoływać reakcje alergiczne, pokrzywkę, egzemę i nasilać astmę. Nie powinny go stosować również dzieci i osoby uczulone na aspirynę.

E214 ester etylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego

Ester etylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego jest konserwantem hamującym rozwój pleśni, drożdży i bakterii. Przez to, że jest ciężko rozpuszczalny, wykorzystywany jest głównie do konserwowania dżemów, galaretek, marynat i tłuszczów cukierniczych. Podobnie jak inne konserwanty może powodować alergie u osób wrażliwych. 

E215 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu etylu

Sól sodowa p-hydroksybenzoesanu etylu jest związkiem chemicznym wykorzystywanym do konserwowania mięs, orzechów i wyrobów cukierniczych. U niektórych osób może wywoływać:

• drętwienie jamy ustnej, 
• podrażnienie żołądka, 
• pokrzywkę, 
• astmę.

E216 ester propylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego

Estry kwasu p-hydroksybenzoesowego wykorzystywane są do hamowania rozwoju grzybów, drożdży i w szczególności pleśni. Dodatkowo są odporne na działanie niskich temperatur i powietrza. Najczęściej wykorzystuje się je do utrwalania produktów owocowych oraz sałatek i sosów. W żywności powinny go szczególnie unikać alergicy i dzieci. 

E217 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu propylu

Sól sodowa p-hydroksybenzoesanu propylu jest konserwantem, który chroni żywność przed rozwojem bakterii i grzybów. U niektórych osób ten konserwant może uwalniać histaminę, co będzie wywoływać reakcje alergiczne. 

E218 ester metylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego

Ester metylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego, podobnie jak inne estry, zapobiega rozwojowi drożdży, pleśni i bakterii. Występuje pod postacią krystalicznego, bezbarwnego lub białego proszku. Podobnie jak w przypadku innych konserwantów może powodować reakcje alergiczne. 

E219 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu metylu

Sól sodowa p-hydroksybenzoesanu metylu jest syntetyczną wersją estru etylu kwasu benzoesowego. Zastosowanie tej soli jest ograniczone, ponieważ ma małą rozpuszczalność. Jednak można znaleźć ją w niektórych produktach spożywczych i, podobnie jak inne konserwanty, może wywoływać reakcje alergiczne i nasilać alergię. 

E220 dwutlenek siarki

Dwutlenek siarki jest bezwonnym gazem, który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jego zastosowanie hamuje ciemnienie suszonych warzyw i owoców. Niestety jego stosowanie może powodować:

• wystąpienie astmy, 
• stan zapalny skóry, 
• zmniejszone wchłanianie witaminy B1, 
• pokrzywkę i zaczerwienie skóry. 

E221 siarczyn sodu

Siarczyn sodu jest bardzo popularnym konserwantem żywności. Najczęściej występuje w produktach, które zawierają żółtka kurze i piwo. Zastosowanie siarczynu sodu zmniejsza zawartość witamin i składników mineralnych w produkcie. Dodatkowo może powodować astmę i alergie. 

E222 wodorosiarczyn sodu

Wodorosiarczyn sodu jest nieorganicznym związkiem chemicznym, wykorzystywanym do produkcji:

• przetworów owocowych, 
• soków, 
• musztard, 
• win, 
• galaretek. 

Szczególnie unikać powinny go osoby, które nie tolerują siarczynów. 

E223 pirosiarczyn sodu

Pirosiarczyn sodu jest substancją chemiczną wykorzystywaną do produkcji wina, cydru, piwa, białych przetworów, wyrobów cukierniczych i przetworów owocowych. Jego dodatek sprawia, że potrawy nie brunatnieją. Niestety jego obecność zmniejsza zawartość witamin (w szczególności witaminy B2) i może działać drażniąco w bezpośrednim kontakcie. 

E224 disiarczyn potasu

Disiarczyn potasu jest nieorganicznym związkiem chemicznym wykorzystywanym głównie do konserwowania:

• piwa, 
• wina, 
• przetworów owocowo-warzywnych. 

W produktach spożywczych powinny go unikać dzieci, osoby wrażliwe i alergicy. 

E226 siarczyn wapnia

Siarczyn wapnia jest konserwantem, który głównie występuje w piwie, winie, cydrze, cukrze i przetworach warzywnych oraz owocowych. Unikać powinny go osoby uczulone na siarczany, ponieważ może u nich wywołać reakcję alergiczną. 

E227 wodorosiarczyn wapnia

Wodorosiarczyn wapnia jest głównie wykorzystywany do stabilizowania barwy suszonych owoców i wina. Znajduje także zastosowanie w produkcji pulp owocowych. W produktach spożywczych unikać powinny go osoby uczulone na siarczyny. 

E228 wodorosiarczyn potasu

Wodorosiarczyn potasu jest bardzo popularnym konserwantem. Najczęściej wykorzystuje się go do suszonych warzyw i owoców oraz podczas produkcji wina. Ponadto możemy go także znaleźć w:

• mięsie i rybach, 
• kiełbasach, 
• hamburgerach, 
• skrobi. 

Podobnie jak w przypadku wodorosiarczynu wapnia, powinny go unikać osoby uczulone na siarczyny. 

E230 bifenyl

Bifenyl jest rzadko stosowanym konserwantem. Najczęściej jest wykorzystywany do ochrony skórki owoców cytrusowych. Konserwant ten jest aktualnie wycofywany z użycia, ponieważ powodował wiele niekorzystnych dolegliwości zdrowotnych, na przykład:

• bóle brzucha, 
• podrażnienie śluzówki oczu i nosa, 
• nudności i wymioty, 
• pokrzywkę i zaczerwienienie skóry. 

E231 ortofenylofenol

Ortofenylofenol jest mało znanym konserwantem, wykorzystywanym głównie do oprysku cytrusów oraz ochrony powierzchni jabłek i gruszek. Dlatego zawsze należy dokładnie myć owoce i warzywa przed zjedzeniem. 

E232 ortofenylofenolan sodu

Ortofenylofenolan sodu jest konserwantem aktualnie wycofywanym z użycia, ponieważ powodował podrażnienia oczu i nosa oraz odbarwienia skóry. Ten konserwant wykorzystywany był do opryskiwania skórek cytrusów. 

E235 natamycyna

Natamycyna jest organicznym związkiem uznawanym za antybiotyk i konserwant. Głównie dodawana jest do serów, mięs i przetworów mięsnych. Jej zbyt duże spożycie może negatywnie wpływać na mikrobiom jelitowy, przyczyniając się do rozwoju biegunek i wymiotów. 

E239 heksametylenoczteroamina

Heksametylenoczteroamina jest związkiem chemicznym wykorzystywanym do konserwowania serów. Jego duże spożycie może wywoływać reakcje alergiczne. Dodatkowo jest podejrzany o działanie kancerogenne i mutagenne.  

Inne konserwanty, których powinniśmy unikać w żywności to:

• E249 azotyn potasu
• E250 azotyn sodu
• E251 azotan sodu
• E252 azotan potasu
• E284 kwas borowy
• E285 tetraboran sodu (boraks)

Szczególnie w jadłospisie powinny unikać ich kobiety w ciąży i karmiące, dzieci, osoby nadwrażliwe i z alergiami. 

Zobacz także:

Boraks – właściwości, zastosowanie, działanie

Literatura:

1. D’Amore T., Di Taranto A., Berardi G., Vita V.: Sulfites in meat: Occurrence, activity, toxicity, regulation, and detection. A comprehensive review. 2020, 19: 2701-2720.
2. Vally H., LA Misso N.: Adverse reactions to the sulphite additives. 2012, 5: 16-23.