Chore jelita = chora skóra

Stan skóry jest silnie skorelowany z kondycją jelit. Okazuje się, że gorsza kondycja skóry, to nie tylko skutek błędów pielęgnacyjnych, ale również zaniedbanych jelit. Długotrwałe błędy żywieniowe, przyjmowanie antybiotyków, niedobór płynów, brak aktywności fizycznej i przewlekły stres to tylko niektóre przyczyny, które mogą być winowajcą pogorszenia stanu jelit i tym samym zdrowia skóry.

Coraz częściej na wizycie dermatologicznej i kosmetycznej zostaniemy zapytani o sposób odżywiania, a niekiedy nawet odesłani do dietetyka. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ zmiana sposobu żywienia i odpowiednia probiotykoterapia często przynosi szokujące rezultaty.

Co to jest mikrobiota?

Mówiąc o jelitach, nie sposób pominąć tematu mikrobioty. Mikrobiota jelitowa to miliony organizmów, takich jak na przykład: bakterie, wirusy i archeony, które zamieszkują przewód pokarmowy. Mikrobiomy nie występują jedynie w przewodzie pokarmowym, ale również w drogach oddechowych, moczowych, skórze i włosach.

Skład i różnorodność mikrobioty zaczyna się kształtować już podczas życia płodowego i kierunek tych przemian jest w znacznym stopniu zależny od rodzaju porodu i sposobu karmienia dziecka. Dlatego tak ważna jest zróżnicowana dieta obfitująca w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona roślin strączkowych i przeróżne zioła już od najmłodszych lat.

Do prawidłowego funkcjonowania jelit niezbędna jest nienaruszona bariera jelitowa, w której skład wchodzi między innymi mikrobiota. Dzięki zadbanej barierze jelitowej:

• odbywa się prawidłowe wchłanianie substancji pokarmowych,
• ograniczone jest wchłanianie toksyn i patogenów.

Zaniedbanie mikrobioty jelitowej jest przyczyną wielu niekorzystnych zmian w organizmie, które początkowo mogą manifestować się przez zmiany skórne.

Oś skóra-jelita

Istnieje wiele czynników, które mogą spowodować, że jelita dadzą o sobie znać poprzez pogorszenie jakości skóry.

Jedną z bardzo ważnych funkcji jelit jest wchłanianie substancji odżywczych i wytwarzanie niektórych witamin. W sytuacji gdy nasza dieta obfituje w wysoko przetworzone produkty, takie jak żywność typu fast food, ciastka, ciasta, słone przekąski i gotowe produkty, może dojść do sytuacji niedoboru pewnych składników odżywczych. To natomiast może przyczynić się do pogorszenia stanu skóry, włosów i paznokci, ponieważ składniki odżywcze w pierwszej kolejności są doprowadzane do ważniejszych części organizmu. Jedząc duże ilości przetworzonej żywności, także dostarczamy duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, soli i cukru, a te substancje wykazują działanie prozapalne. Taka dieta może przyczynić się również do uszkodzenia bariery jelitowej, czego rezultatem może być gorsza ochrona organizmu przed patogenami i toksynami. Zmiany te mogą skutkować pogorszeniem jakości skóry.

Organizmy bytujące w naszych jelitach są bardzo zróżnicowane i potrzebują różnego rodzaju żywności. Dlatego dieta przetworzona, uboga w różnorodne warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, zioła i nasiona roślin strączkowych, będzie przyczyniała się do zmniejszenia różnorodności mikrobioty. Co więcej, w takich sytuacjach może dojść do przerostu patogenów, które mogą produkować substancje niekorzystne dla naszego zdrowia. Nawet niewielkie zmiany zachodzące w ustroju mogą przerodzić się w duży problem, jak poważne zmiany na skórze, które pomimo leczenia antybiotykami i sterydami, tylko będą się pogłębiać.

Choroby skórne i chore jelita

Choroby jelit mogą przejawiać się poprzez różne zmiany na skórze. Najczęściej w takich przypadkach obserwuje się zmiany zapalne, takie jak grudki i krostki. Również może występować:

• wysypka i egzema,
• liszaje,
• przesuszona skóra, pomimo wypijania odpowiedniej ilości płynów,
• gorsze gojenie się ran,
• rumień.

To bardzo ważne, aby właściwie przeprowadzić wywiad z osobą, która zmaga się z problemami skórnymi. Niestety nie raz zdarza się, że na takie przypadłości zostają przepisane antybiotyki, które jedynie chwilowo polepszają sytuację, ponieważ antybiotykoterapia przyczynia się do zaognienia sytuacji w jelitach.

Trądzik, a jelita

Trądzik jest bardzo rozpowszechnionym stanem zapalnym skóry. Problem ten może dotykać nawet 90% nastolatków. Niestety powszechnym standardem leczenia trądziku jest antybiotykoterapia, która niekiedy przynosi skutki jedynie krótkoterminowe.

Chociaż nie jest do końca jeszcze poznany mechanizm wpływu jelit na trądzik, wiadomo, że jelita wpływają na całościową odporność organizmu. Gdy bariera jelitowa zostaje naruszona, mikrobiota jelitowa i jej metabolity szybko dostają się do krwiobiegu, gromadzą się w skórze i zaburzają równowagę skóry, mogąc tym samym doprowadzić do rozwoju trądziku. W jelitach odbywa się również produkcja krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, których niedobór może negatywnie wpłynąć na stan skóry.

Wiadomo również, że trądzik jest chorobą zapalną, a wszystkie niekorzystne zmiany w mikrobiocie jelitowej mogą doprowadzić do rozwoju poważnego stanu zapalnego, także na twarzy. Co więcej, osoby przewlekle się stresujące mają osłabioną mikrobiotę jelitową, a to również może przyczynić się do zaognienia stanu zapalnego i tym samym do rozwoju problemów skórnych.

Z roku na rok wzrasta rola czynników środowiskowych, które mogą powodować trądzik. Zachodnia dieta, która jest coraz bardziej popularna obejmuje produkty mleczne, rafinowane węglowodany, czekoladę i tłuszcze nasycone, które mogą nasilać trądzik poprzez aktywację sygnałów metabolicznych pochodzących od składników odżywczych.

Nieszczelne jelita, a choroby skóry

Nieszczelna jelita mogą powodować wiele zmian skórnych, takich jak na przykład:

• wysypki,
• trądzik,
• egzemę,
• zaczerwienienie,
• rumień.

Zawsze prościej jest zapobiegać tym zmianom, niż potem je leczyć. Warto więc ze swojej codziennej diety wykluczyć kilka czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju nieszczelnych jelit. Należą do nich:

• przewlekły stres,
• nadmiar metali ciężkich,
• wysokoprzetworzona żywność,
• nadmiar toksyn,
• nadmiar intensywnej aktywności fizycznej,
• antybiotykoterapia.

Zmiany skórne, a chore jelita

Zmiany skórne mogą być również objawem konkretnej choroby, która również dotyczy jelit. Dlatego tak ważne jest obserwowanie swojego ciała, które niekiedy bardzo szybko pokazuje nam o konkretnej dolegliwości. Przykładem chorób, które mogą przebiegać z zmianami skórnymi są:

• choroba Degosa,
• opryszczkowate zapalenie skóry,
• Zespół Peutza-Jeghersa.

Choroba Degosa, a jelita

Choroba Degoda jest chorobą zapalną naczyń o złośliwym przebiegu. Pierwszym objawem jaki można zaobserwować u chorego są zmiany skórne, pod postacią małych i czerwonych pieprzyków. Po kilku dniach dochodzi do zapadnięcia i przebarwienia środka pieprzyka na biały lub porcelanowy kolor. Oprócz skóry, choroba występuje, także w przewodzie pokarmowym pod postacią zarostowego zapalenia naczyń. W przebiegu choroby może dojść do perforacji jelit.

Choroba Degosa może przybierać ostry i łagodny przebieg, dlatego tak ważne jest wnikliwa obserwacja ciała aby móc szybko reagować.

Opryszczkowe zapalenie skóry, a jelita

Opryszczkowe zapalenie skóry jest zespołem jelitowo-skórnym. Podłożem choroby jest nietolerancja glutenu. U osób spożywających gluten dochodzi do zaniku kosmków jelitowych. Nieleczona choroba objawia się pod postacią wielopostaciowego wykwitu (np. grudek i rumieni).

Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich leków, które mają złagodzić objawy skórne i diety bezglutenowej, której rezultaty będą widoczne już po 7-8 miesiącach.

Dieta na piękną skórę

Każdy z nas marzy o pięknej, pełnej blasku skórze. Niestety często skupiamy się jedynie na aspekcie pielęgnacji i pomijamy prawidłową dietę, która jest podstawą dla zdrowia jelit, skóry i oczywiście całego organizmu.

10 zasad diety na piękną skórę:

1. Unikaj zbożowych produktów oczyszczonych.
2. Nie zapomnij o zdrowych tłuszczach roślinnych. Ich dobrym źródłem są oleje roślinne, oliwa, orzechy, nasiona i awokado. Unikaj tłuszczy zwierzęcych, takich jak: smalec, słonina i łój.
3. Spożywaj tłuste ryby morskie, które są dobrym źródłem kwasów tłuszczowych omega 3. Te kwasy tłuszczowe wykazują potencjał przeciwzapalny oraz są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania błony lipidowej skóry.
4. Żywność typu fast-food (burgery, pizza, kebab, hot dog) powinna być jak najbardziej ograniczona w diecie. Pamiętaj, że maksymalnie 20% diety mogą stanowić produkty niezdrowe, takie jak słodycze i żywność typu fast-food.
5. Unikaj cukru, ponieważ jego nadmiar przyczynia się do powstawania stanów zapalnych w organizmie. Do tego nadmiar cukru w diecie zwiększa ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości, które również powodują powstawanie stanów zapalnych.
6. Zadbaj o różnorodne zioła i przyprawy – bardzo dobrze, jeśli to będą świeże zioła. Możesz dodawać je do dań, przygotowywać z nich napary i koktajle.
7. Zadbaj o niski ładunek glikemiczny posiłków. Zbyt wysoki ładunek posiłku także może być przyczyną zmian skórnych.
8. Nie zapominaj o warzywach i owocach. Dziennie powinniśmy zjadać minimum 400 gramów warzyw i owoców, a oczywiście lepiej jak jest ich więcej. 400 gramów warzyw i owoców możemy podzielić na 5 porcji – 4 z nich to warzywa, a jedna to owoce.
9. Zadbaj o odpowiednie nawodnienie. Dziennie wypijaj minimum 1,5 litra wody. Wybieraj wodę bez dodatku cukru. Jeśli nie lubisz smaku wody, możesz dodać do niej cytrynę, limonkę, imbir, melisę i miętę.
10. Pamiętaj o poście, który dziennie powinien trwać minimum 12 godzin i regularności posiłków.

Suplementy wspierające jelita i skórę

Suplementy wspierające zarówno skórę i jelita to najczęściej składniki przeciwzapalne i te, które w diecie są niedoborowe. Należą do nich:

1. kwasy omega-3 (działanie przeciwzapalne),
2. witamina D (działanie przeciwzapalne),
3. probiotyki – dobrane indywidualnie do konkretnych objawów,
4. cynk (działanie przeciwzapalne),
5. witamina A (działanie przeciwzapalne i gojące),
6. witaminy z grupy B (wspierają mikrobiom i są bardzo często niedoborowe),
7. L-glutamina (wpływa na zdrowe jelita).

Array

Literatura:

1. Bok Lee J., Jung Byun E., Sung Kim H.: Potential Role of the Microbiome in Acne: A Comprehensive Review. 2019, 8: 987.
2. Roszkiewicz J., Lange M., Nedoszytko B.: Cutaneous markers of intestinal diseases. 2011.
3. Hooper L. V., Littman D. R., Macpherson A. J.: Interactions between the microbiota and the immune systeM. 2012, 336: 1268–1273.
4. Chilicka K., Dzieńdziora-Urbińska I., Szyguła R., Asanova B., Nowicka D.: Microbiome and Probiotics in Acne Vulgaris-A Narrative Review. 2022, 12: 422.