Zespół jelita drażliwego (IBS) jest chorobą, która może znacząco obniżyć komfort życia. Na jej występowanie wpływ mogą mieć różne przyczyny i warto je ustalić, aby zapobiegać nieprzyjemnym objawom. Jaka dieta jest wykorzystywana do leczenia zespołu jelita drażliwego? Jakie są skuteczne metody łagodzenia objawów IBS? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba jelit, która powoduje różne dolegliwości trawienne, które mogą obniżać komfort życia. Statystyki pokazują, że nawet 20% populacji krajów rozwiniętych może na nią chorować i dużo częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.
Na jej występowanie mogą mieć wpływ różne przyczyny, do których należy zaliczyć stres, szczególnie przewlekły lub nagły, o dużym natężeniu. Rozwój cywilizacji ma wpływ na przeciążenie organizmu bodźcami, pośpiech i zwiększoną ilość stresu. Niestety wiele osób nie potrafi sobie z nim prawidłowo radzić, co wpływa na zwiększone ryzyko chorób, a w tym IBS. Do innych przyczyn pojawienia się tej choroby można zaliczyć czynniki genetyczne. Jak pokazują badania, zwiększone ryzyko IBS występuje u osób, u których w rodzinie stwierdzono tę chorobę.
Dodatkowo do przyczyn występowania zespołu jelita drażliwego można również zaliczyć nieprawidłowy styl życia, złą dietę oraz zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Nie od dziś wiadomo, że to, co jemy, ma wpływ na samopoczucie i zdrowie organizmu oraz na stan jelit. Brak w diecie nieprzetworzonych produktów roślinnych jest przyczyną niedoborów błonnika pokarmowego i polifenoli, które są niezbędne do zachowania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania jelit. Długotrwale trwający zły model żywieniowy może być przyczyną dysbiozy jelitowej, która natomiast zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu jelita drażliwego.
Natomiast brak ruchu i znaczne ograniczenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu zwiększa ryzyko chorób cywilizacyjnych, które również mogą zwiększać ryzyko wystąpienia IBS. Do innych przyczyn tej choroby można także zaliczyć nadużywanie leków przeczyszczających i hormonalnych, antybiotykoterapię, zatrucia pokarmowe i przebyte operacje w obrębie brzucha.
Objawy IBS
Objawy zespołu jelita drażliwego mogą być bardzo różnorodne, dlatego często trudno jest zdiagnozować tę chorobę. Zaliczyć do nich można:
- ból brzucha lub dyskomfort w jego obrębie, narastający lub przewlekły, który może nasilać się po posiłku i łagodnieć po wypróżnieniu,
- biegunkę lub zaparcia,
- domieszkę śluzu w kale,
- nudności i/lub wymioty,
- zaburzenia miesiączkowania,
- przewlekłe uczucie zmęczenia,
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- uczucie parcia na stolec,
- wzdęcia,
- zgagę.
IBS może przybierać różne formy. Osoby z tą chorobą mogą zarówno cierpieć na zaparcia, występujące na zmianę z biegunkami oraz same biegunki lub zaparcia. Dlatego bardzo ważnym elementem diagnozowania IBS jest dokładny wywiad z pacjentem, ponieważ przy tej chorobie nie stwierdza się zmian anatomicznych w przewodzie pokarmowym i to objawy są podstawą do jej diagnozy.
Dieta przy IBS
Dietoterapia odgrywa główną rolę w leczeniu zespołu jelita drażliwego. W zależności od postaci choroby można zastosować różne rodzaje diet. Jednym z rodzajów diet, które przynoszą efekt w leczeniu wielu pacjentów, jest dieta low FODMAP.
Dieta FODMAP – co to jest?
Dieta low FODMAP to dieta o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Produkty spożywcze o dużej zawartości tych substancji przechodzą w postaci niezmienionej do jelit i mogą powodować nagromadzenie się tam płynów i być przyczyną przyspieszenia perystaltyki jelit. Następnie przechodzą w postaci niezmienionej do jelita grubego, gdzie ulegają fermentacji, w skutek której dochodzi do produkcji dwutlenku węgla i metanu. Substancje te mogą ulegać dalszym przemianom, które będą prowadzić do wytworzenia siarkowodoru i metanu.
Te wszystkie procesy u osób z zespołem jelita drażliwego są przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości. Dlatego u osób z IBS stosuje się dietę low FODMAP, która polega na eliminacji tych produktów z diety na pewien czas i następnie na ich stopniowym wprowadzaniu. Tę dietę można podzielić na 3 etapy.
- Pierwszy etap, nazywany fazą eliminacji, polega na usunięciu z diety żywności o wysokiej zawartości FODMAP. Czas trwania tej fazy to około 4-8 tygodni, ale najlepiej, aby trwała jak najkrócej.
- Kolejny etap to faza reintrodukcji. Podczas jej trwania wprowadza się pojedynczo produkty, które były wcześniej usunięte z jadłospisu. Zazwyczaj trwa około 6-10 tygodni.
- Ostatni etap to faza stabilizacji, w której na podstawie obserwacji z diety wyklucza się tylko produkty, które wywołują lub nasilają objawy. Pamiętaj, że dieta przy IBS powinna być zawsze indywidualna i dostosowana do tolerancji organizmu.
Leczenie zespołu jelita drażliwego
Leczenie zespołu jelita drażliwego polega na zastosowaniu odpowiedniej diety, zmianie stylu życia oraz niekiedy na zastosowaniu odpowiednich leków. W leczeniu IBS czasem występuje konieczność zastosowania leków przeciwbólowych, rozkurczowych i przeciwbiegunkowych. Dodatkowo przed zastosowaniem leczenia warto wykonać badania kontrolne, które pomogą w określeniu stanu zdrowia organizmu. Niestety wielu pacjentów z IBS ma niedobory żywieniowe, które należy uzupełniać, aby móc cieszyć się jak najlepszym zdrowiem. Leczenie IBS jest często złożone i obejmuje nie tylko dietoterapię, zmianę stylu życia, ale również indywidualnie dobraną probiotykoterapię i niekiedy suplementację.
Skuteczne metody łagodzenia objawów IBS
Istnieją skuteczne metody, które pomagają w łagodzeniu objawów IBS. Zaliczyć do nich można na pewno regularność spożywania posiłków i skupianie się na nich (nie używanie podczas posiłków rozpraszaczy, np. nie korzystanie z komórki i telewizora). Kolejną metodą na zapobieganie wystąpienia objawów IBS jest radzenie sobie ze stresem i stosowanie technik, które pomagają w jego neutralizowaniu. Dodatkowo warto zadbać o regularną aktywność fizyczną, która wpływa korzystnie na regulację pracy jelit. Oczywiście nie mowa tutaj o wyczynowych sportach o bardzo dużym nasileniu, ale o regularnej aktywności fizycznej o umiarkowanym intensywności. Pamiętaj, że aktywnością nie jest tylko chodzenie na siłownie, ale również spacer, jazda na rowerze, bieganie, pływanie i tańczenie. Inną metodą, która może okazać się skuteczna przy IBS, jest dobrze dobrana suplementacja, która wspiera mikrobiom jelitowy.
Podsumowanie
Zespół jelita drażliwego jest poważną chorobą, której nie należy bagatelizować. Jeśli ją u siebie podejrzewasz, skonsultuj się z lekarzem, a następnie z dietetykiem, który pomoże w ustaleniu odpowiedniej diety i wprowadzeniu innych zmian. Pamiętaj, że każdy organizm jest inny, dlatego wymaga innego działania. Zespół jelita drażliwego nie jest wyrokiem i jego prawidłowe leczenie może mieć bardzo wysoką skuteczność.
Zobacz także:
- Chore jelita = chora skóra
- Wpływ cukru i słodzików na mikrobiom jelitowy
- Ranking probiotyków
- Dlaczego warto jeść kiszonki? Właściwości zdrowotne i przepisy
- Dieta a infekcje intymne – czy są ze sobą powiązane?
Literatura:
- Black CJ, Staudacher HM, Ford AC. Efficacy of a low FODMAP diet in irritable bowel syndrome: systematic review and network meta-analysis. Gut. 2022 Jun;71(6):1117-1126.
- Bellini M, Tonarelli S, Nagy AG, Pancetti A, Costa F, Ricchiuti A, de Bortoli N, Mosca M, Marchi S, Rossi A. Low FODMAP Diet: Evidence, Doubts, and Hopes. Nutrients. 2020 Jan 4;12(1):148.
- El-Salhy M, Hatlebakk JG, Hausken T. Diet in Irritable Bowel Syndrome (IBS): Interaction with Gut Microbiota and Gut Hormones. Nutrients. 2019 Aug 7;11(8):1824.
- Camilleri M. Diagnosis and Treatment of Irritable Bowel Syndrome: A Review. JAMA. 2021 Mar 2;325(9):865-877.
- Canakis A, Haroon M, Weber HC. Irritable bowel syndrome and gut microbiota. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2020 Feb;27(1):28-35.
Leave a Comment