Aspartam (E951) – słodzik pod lupą

Aspartam, znany również jako słodzik E951, stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i dyskutowanych dodatków do żywności w ostatnich dekadach. Odkąd po raz pierwszy pojawił się na rynku w latach 80-tych XX wieku, stał się nieodłącznym składnikiem wielu produktów niskokalorycznych i „dietetycznych”. Jednak wokół aspartamu narosło wiele kontrowersji, przede wszystkim ze względu na obawy dotyczące jego bezpieczeństwa i potencjalnego wpływu na zdrowie.

Jako jeden z najbardziej intensywnie badanych dodatków do żywności, aspartam przeszedł liczne testy i badania naukowe, które miały na celu ocenę jego wpływu na zdrowie człowieka. Mimo to, wyniki tych badań były często przedmiotem debat i niepewności, co doprowadziło do różnych interpretacji i opinii na temat jego bezpieczeństwa.

W tym artykule przyjrzymy się historii aspartamu, jego właściwościom, a także omówimy wyniki badań naukowych i stanowiska różnych organizacji zdrowotnych. Zastanowimy się również, w jakich produktach spożywczych najczęściej występuje aspartam i jakie może mieć skutki uboczne, szczególnie w kontekście chorób takich jak cukrzyca, otyłość czy fenyloketonuria. Naszym celem jest dostarczenie czytelnikom obiektywnych i kompleksowych informacji, które pozwolą na lepsze zrozumienie roli aspartamu w naszej codziennej diecie i jego potencjalnego wpływu na zdrowie.

Historia aspartamu

Historia aspartamu, jednego z najbardziej znanych sztucznych słodzików, zaczęła się w 1965 roku. Pracując dla firmy farmaceutycznej G.D. Searle & Co., Schlatter badał potencjalne leki na wrzody i w trakcie eksperymentów przypadkowo odkrył słodki smak nowej substancji. To odkrycie szybko przekształciło się w jeden z najbardziej znaczących przełomów w branży spożywczej. Po serii badań i testów, w 1974 roku firma G.D. Searle uzyskała zgodę Agencji Żywności i Leków (FDA) na wprowadzenie aspartamu jako dodatku do żywności. Jednak droga na rynek nie była łatwa – aspartam napotkał na liczne kontrowersje i wątpliwości dotyczące jego bezpieczeństwa, co doprowadziło do ponownego przeanalizowania danych i badań. Ostatecznie, po intensywnych badaniach nad bezpieczeństwem i skutkami zdrowotnymi, w 1981 roku aspartam otrzymał ostateczne zatwierdzenie FDA i zaczął być masowo wykorzystywany jako słodzik.

Aspartam szybko zdobył popularność jako słodzik o niskiej wartości energetycznej, który mógł zastąpić cukier w wielu produktach. Jego wyjątkowa zdolność do słodzenia przy użyciu znacznie mniejszych ilości niż tradycyjny cukier uczyniła go idealnym rozwiązaniem dla producentów żywności i napojów dietetycznych. W ciągu lat, aspartam znalazł swoje miejsce w szerokiej gamie produktów, od napojów gazowanych i niegazowanych po gumy do żucia, słodycze, a nawet leki i suplementy diety.

Mimo swojej popularności, aspartam nieustannie był obiektem debat i kontrowersji. Kwestionowano jego bezpieczeństwo, zwłaszcza w kontekście potencjalnego ryzyka nowotworowego i wpływu na zdrowie neurologiczne. W odpowiedzi na te obawy, przeprowadzono szereg dalszych badań, które miały na celu zweryfikować te zarzuty i ocenić długoterminowe skutki jego stosowania. Wyniki tych badań były mieszane, co tylko podsycało dalsze dyskusje na temat aspartamu.

Dzisiaj, po niemal sześciu dekadach od jego odkrycia, aspartam nadal pozostaje jednym z najczęściej stosowanych słodzików na świecie, choć nadal otoczony jest atmosferą kontrowersji i dyskusji naukowych. Jego historia i ewolucja użytkowania świadczą o zmieniającym się podejściu do żywności dietetycznej i potrzebie ciągłego badania wpływu dodatków żywnościowych na zdrowie publiczne.

Syntetyczne substancje słodzące

W świecie alternatyw dla tradycyjnego cukru, syntetyczne substancje słodzące, takie jak aspartam, odgrywają kluczową rolę. Te sztuczne dodatki do żywności, stworzone w celu dostarczenia słodkiego smaku bez dodatkowych kalorii, zrewolucjonizowały sposób, w jaki konsumenci i producenci podchodzą do słodzenia produktów. Aspartam, wyróżniający się swoją wyjątkowo wysoką słodyczą, która jest około 200 razy większa niż sacharozy (cukru stołowego), jest jednym z najpopularniejszych słodzików syntetycznych na świecie. Oprócz aspartamu, inne znane syntetyczne słodziki obejmują sukralozę (E955), acesulfam K (E950) i sacharynę (E954). Każdy z tych słodzików ma swoje unikalne właściwości i zastosowania, ale wspólną cechą jest ich zdolność do zastąpienia cukru w diecie, oferując niskokaloryczną, a często także bezkaloryczną alternatywę.

Porównanie z naturalnymi słodzikami

W przeciwieństwie do naturalnych słodzików, takich jak stewia czy syrop z agawy, syntetyczne słodziki, w tym aspartam, są produkowane chemicznie. Naturalne słodziki często pochodzą bezpośrednio z roślin i mogą zawierać dodatkowe składniki odżywcze, ale zazwyczaj posiadają więcej kalorii niż ich syntetyczne odpowiedniki. Wybór między syntetycznymi a naturalnymi słodzikami często zależy od indywidualnych potrzeb dietetycznych, preferencji smakowych i potencjalnych obaw zdrowotnych. Kwestia bezpieczeństwa syntetycznych słodzików, w tym aspartamu, jest przedmiotem badań i debat naukowych. Organizacje zdrowotne, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA), uznają większość z tych substancji za bezpieczne w ramach zalecanych dziennych porcji. Jednakże, wciąż pojawiają się nowe badania i opinie, które mogą wpływać na percepcję i akceptację tych produktów przez społeczeństwo.

Dla konsumentów ważne jest, aby dokonywać wyboru słodzików na podstawie wiarygodnych informacji i własnych potrzeb zdrowotnych. Niektóre osoby mogą preferować naturalne słodziki ze względu na ich pochodzenie i profil smakowy, podczas gdy inne mogą wybierać syntetyczne alternatywy dla cukru ze względu na ograniczenia kaloryczne lub specyficzne wymogi dietetyczne.

W kontekście aspartamu i innych syntetycznych słodzików, kluczowe jest zrozumienie ich roli w żywieniu oraz świadome podejście do ich spożywania, biorąc pod uwagę zarówno potencjalne korzyści, jak i ryzyko.

Właściwości i metabolizm aspartamu

Chemicznie aspartam jest estrem metylowym dipeptydu, złożonym z dwóch aminokwasów: kwasu asparaginowego i fenyloalaniny. Ta szczególna struktura molekularna jest kluczem do jego intensywnie słodkiego smaku. Aspartam jest około 200 razy słodszy od cukru (sacharozy), co sprawia, że do osiągnięcia pożądanego poziomu słodyczy potrzebne są tylko minimalne ilości substancji.

Po spożyciu, aspartam jest szybko i całkowicie metabolizowany przez organizm ludzki. W przewodzie pokarmowym ulega hydrolizie, czyli rozkłada się na swoje składowe aminokwasy oraz niewielką ilość metanolu. Te produkty rozkładu – kwas asparaginowy, fenyloalanina i metanol – są następnie absorbowane i dalej metabolizowane.

• Kwas asparaginowy jest naturalnie występującym aminokwasem, obecnym w wielu białkach pokarmowych. Jego obecność w aspartamie nie wywołuje zatem unikalnych obaw metabolicznych.
• Fenyloalanina jest również aminokwasem występującym w białkach, jednak jej metabolizm może być problematyczny dla osób cierpiących na rzadką chorobę genetyczną zwaną fenyloketonurią (PKU). W związku z tym produkty zawierające aspartam muszą być odpowiednio oznakowane, aby ostrzec osoby z PKU.
• Metanol, choć często kojarzony z toksycznością, jest produkowany w niewielkich ilościach podczas metabolizmu aspartamu i występuje również naturalnie w normalnej diecie, na przykład w sokach owocowych.

W normalnych warunkach spożycia, produkty rozkładu aspartamu nie mają negatywnego wpływu na zdrowie większości ludzi. Metabolity te są wykorzystywane w typowych procesach biochemicznych organizmu. Ważne jest, aby spożywać aspartam w ramach ustalonych norm bezpieczeństwa, zwłaszcza dla osób z PKU, które muszą unikać nadmiaru fenyloalaniny.

Gdzie spotkamy aspartam?

Aspartam, jako jeden z najbardziej popularnych słodzików syntetycznych, znalazł swoje miejsce w szerokim spektrum produktów spożywczych i napojów, oferując alternatywę dla cukru i przyczyniając się do obniżenia zawartości kalorii w tych produktach.

Produkty spożywcze z aspartamem

Aspartam jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym, szczególnie w produktach reklamowanych jako „dietetyczne”, „niskokaloryczne” lub „bez cukru”. Obejmuje to:

• Napoje dietetyczne: wiele napojów gazowanych i niegazowanych typu light lub zero zawiera aspartam. Jest on popularny wśród producentów napojów ze względu na swoje intensywne właściwości słodzące i brak kalorii.
• Gumy do żucia i cukierki: wiele produktów bezcukrowych, w tym gumy do żucia i cukierki, zawiera aspartam jako zamiennik cukru, aby zapewnić słodki smak bez dodawania dodatkowych kalorii.
• Produkty mleczne: niektóre niskotłuszczowe lub dietetyczne jogurty i desery mleczne zawierają aspartam jako sposób na redukcję zawartości cukru, a tym samym kalorii.
• Przyprawy i sosy: niektóre niskokaloryczne sosy, dresingi i przyprawy mogą zawierać aspartam jako środek słodzący.
• Suplementy diety i leki: część tabletek do ssania, witamin oraz suplementów diety może zawierać aspartam, zwłaszcza te przeznaczone dla osób kontrolujących spożycie cukru.

Napoje dietetyczne – główny rynek dla aspartamu

Napoje dietetyczne, takie jak dietetyczne wersje popularnych napojów gazowanych, są prawdopodobnie najbardziej znanym produktem, w którym spotkamy aspartam. Jego zdolność do nadawania słodkiego smaku bez dodawania kalorii sprawia, że jest on idealnym wyborem dla producentów napojów stawiających na produkty niskokaloryczne lub bezcukrowe.

Znaczenie etykietowania

Ze względu na potencjalne skutki zdrowotne i alergie, produkty zawierające aspartam są zwykle oznakowane w sposób umożliwiający konsumentom identyfikację tego składnika. Jest to szczególnie ważne dla osób z fenyloketonurią, które muszą unikać nadmiaru fenyloalaniny, jednego z metabolitów aspartamu. Rozumienie tego, gdzie aspartam jest używany, może pomóc konsumentom w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących ich diety i spożycia słodzików. Choć aspartam jest obecny w wielu produktach niskokalorycznych i bezcukrowych, ważne jest, aby każdy, kto wybiera produkty z aspartamem, robił to świadomie i z uwagą na swoje indywidualne potrzeby zdrowotne i dietetyczne.

Czy aspartam jest bezpieczny?

Jednym z najważniejszych pytań, które pojawia się w kontekście aspartamu, jest jego bezpieczeństwo. Od momentu wprowadzenia na rynek, aspartam był przedmiotem intensywnych badań i analiz ze strony naukowców oraz regulacji zdrowotnych. Aspartam, jako jeden z najbardziej badanych dodatków do żywności, przeszedł liczne testy dotyczące jego potencjalnego wpływu na zdrowie. Wyniki tych badań w większości potwierdzają bezpieczeństwo aspartamu w zalecanych porcjach. W badaniach obejmujących różnorodne grupy demograficzne, od dzieci po dorosłych, nie wykazano znaczącego negatywnego wpływu na zdrowie przy umiarkowanym spożyciu.

Wiodące organizacje zdrowotne na świecie, w tym Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), uznają aspartam za bezpieczny do spożycia w ramach ustalonych dziennych limitów. EFSA przeprowadziła dokładną ocenę aspartamu w 2013 roku i potwierdziła, że spożycie w ramach dopuszczalnych ilości nie stanowi ryzyka dla zdrowia. Pomimo potwierdzenia bezpieczeństwa przez główne organy regulacyjne, wokół aspartamu narosły kontrowersje, głównie ze względu na niektóre badania sugerujące potencjalne ryzyko zdrowotne, takie jak zwiększone ryzyko niektórych rodzajów nowotworów lub wpływ na funkcje poznawcze. Wiele z tych badań było jednak krytykowanych za metodologię lub niewielką liczbę prób, co skutkowało potrzebą dalszych, bardziej kompleksowych badań.

Uwagi dla osób z fenyloketonurią

Osobnym zagadnieniem jest kwestia bezpieczeństwa aspartamu dla osób z fenyloketonurią (PKU). Aspartam zawiera fenyloalaninę, aminokwas, którego osoby z PKU nie mogą prawidłowo metabolizować. W związku z tym produkty zawierające aspartam są zazwyczaj oznakowane ostrzeżeniem dla osób z PKU.

Podsumowując, obecny stan wiedzy naukowej i medycznej wskazuje na to, że aspartam jest bezpieczny do spożycia w ramach ustalonych limitów dla większości ludzi. Niemniej jednak, osoby z PKU powinny unikać aspartamu, a wszyscy konsumenci powinni być świadomi swojego spożycia i dostosowywać je do indywidualnych potrzeb zdrowotnych i dietetycznych. Ważne jest, aby kontynuować monitorowanie badań w tej dziedzinie i aktualizować wytyczne zdrowotne w oparciu o nowe dowody naukowe.

Nowotwory i aspartam

Jednym z najbardziej dyskutowanych aspektów dotyczących bezpieczeństwa aspartamu jest jego potencjalny związek z ryzykiem rozwoju nowotworów. To zagadnienie wywołało wiele debat i badań onkologicznych, które dążyły do zrozumienia, czy istnieje rzeczywiste ryzyko związane ze spożyciem tego słodzika.

Sztuczne słodziki a ryzyko raka – 2022 (Francja)

W ramach obszernego badania kohortowego NutriNet-Santé, przeprowadzonego na populacji Francji, naukowcy skupili się na potencjalnym związku między spożyciem sztucznych słodzików, zwłaszcza aspartamu, a zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka. Badanie obejmujące ponad 100 000 dorosłych uczestników przez okres średnio 7,8 lat, dostarczyło istotnych wniosków na temat wpływu tych powszechnie stosowanych substancji słodzących na zdrowie.

Wyniki wykazały, że osoby regularnie spożywające sztuczne słodziki, zwłaszcza aspartam i acesulfam-K, miały wyższe ryzyko rozwoju raka w porównaniu z osobami, które ich nie spożywały. Szczególną uwagę zwrócono na zwiększone ryzyko raka piersi oraz nowotworów związanych z otyłością wśród konsumentów aspartamu. Te odkrycia rzucają nowe światło na debatę dotyczącą bezpieczeństwa sztucznych słodzików i ich potencjalnego wpływu na zdrowie publiczne.

Pomimo ograniczeń badania, takich jak możliwość błędów związanych z wyborem uczestników czy innych czynników wpływających na wyniki, te nowe informacje mogą mieć znaczący wpływ na zalecenia dietetyczne i dalsze oceny bezpieczeństwa sztucznych słodzików przez globalne agencje zdrowotne. Wyniki te podkreślają potrzebę dalszych badań w tej dziedzinie, aby lepiej zrozumieć długoterminowe skutki stosowania sztucznych słodzików w diecie codziennej.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35324894/

Sztuczne słodziki a ryzyko raka – 2022 (Hiszpania)

Badanie przeprowadzone  w Hiszpanii, opublikowane w „International Journal of Cancer”, skupiło się na związku między spożyciem sztucznych słodzików, takich jak aspartam, cyklaminian, sacharyna i sukraloza, a ryzykiem wystąpienia raka. W badaniu uczestniczyło 1881 osób z rakiem jelita grubego, 1510 z rakiem piersi, 972 z rakiem prostaty, 351 z rakiem żołądka oraz 109 z przewlekłą białaczką limfocytową, a także 3629 osób z grupy kontrolnej. Spożycie sztucznych słodzików zostało ocenione na podstawie samodzielnie wypełnianego i zweryfikowanego kwestionariusza częstotliwości spożywania żywności.

Wnioski z badania są złożone. Ogólnie rzecz biorąc, nie zaobserwowano związku między spożyciem aspartamu lub innych sztucznych słodzików a ryzykiem raka. Jednak wśród osób z cukrzycą stwierdzono, że wysokie spożycie innych sztucznych słodzików wiązało się z większym ryzykiem raka jelita grubego (OR = 1.58) i żołądka (OR = 2.27). Wysokie spożycie aspartamu było związane z wyższym ryzykiem raka żołądka (OR = 2.04), podczas gdy zaobserwowano niższe ryzyko raka piersi (OR = 0.28) w tej samej grupie.

Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach liczba osób z cukrzycą i rakiem była niewielka, co wymaga ostrożnej interpretacji wyników. Badanie to podkreśla konieczność dalszych badań nad wpływem sztucznych słodzików, zwłaszcza w kontekście specyficznych grup ryzyka, takich jak osoby z cukrzycą.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37323037/

Badania nad aspartamem a neurofizjologia (2018)

Badanie z 2018 na temat aspartamu (α-aspartyl-l-fenyloalaniny-o-metylowego esteru), sztucznego słodzika, wskazują na możliwy związek między jego spożyciem a problemami behawioralnymi i poznawczymi. Do potencjalnych neurofizjologicznych objawów związanych z konsumpcją aspartamu należą trudności w uczeniu się, bóle głowy, napady drgawkowe, migreny, drażliwość, lęki, depresje oraz bezsenność. Inaczej niż białka pokarmowe, aspartam może podnosić poziomy fenyloalaniny i kwasu asparaginowego w mózgu, co może hamować syntezę i uwalnianie neurotransmiterów, takich jak dopamina, noradrenalina i serotonina, kluczowych regulatorów aktywności neurofizjologicznej.

Aspartam działa także jako stresor chemiczny, podnosząc poziom kortyzolu w osoczu i prowadząc do nadmiernego wytwarzania wolnych rodników. Wysokie poziomy kortyzolu i nadmiar wolnych rodników mogą zwiększać podatność mózgu na stres oksydacyjny, co z kolei może mieć negatywne skutki dla zdrowia neurobehawioralnego. Przegląd badań łączących objawy neurofizjologiczne z użyciem aspartamu prowadzi do wniosku, że aspartam może być odpowiedzialny za niekorzystne skutki zdrowotne w zakresie zachowania i funkcji poznawczych.

Konsumpcja aspartamu powinna być podejmowana z ostrożnością ze względu na potencjalny wpływ na zdrowie neurobehawioralne. Bezpieczeństwo aspartamu i jego metabolitów do ogólnego spożycia wciąż pozostaje przedmiotem debaty ze względu na brak spójnych danych. Wymagane są dalsze badania oceniające wpływ aspartamu na neurobehawioralne efekty zdrowotne. Co ważne od 2018 nie przeprowadzono w tym konkretnym zakresie nowych badań. 

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28198207/

Autyzm a aspartam (badanie 2023)

Badanie opublikowane w „Nutrients” w sierpniu 2023 bada związek między codziennym spożyciem napojów dietetycznych i aspartamu a ryzykiem autyzmu, szczególnie u mężczyzn. W badaniu analizowano dane dotyczące spożycia napojów dietetycznych i aspartamu w czasie ciąży i karmienia piersią, zebrane od matek 235 dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) oraz 121 dzieci rozwijających się neurotypowo.

Wyniki badania wskazują, że codzienne spożycie co najmniej jednej puszki napoju dietetycznego (DSearly) lub równoważnej ilości aspartamu (ASPearly: ≥177 mg/dzień) podczas ciąży może potroić ryzyko autyzmu u płci męskiej. Szczególnie zauważalny był wzrost ryzyka autyzmu niepostępującego: trzykrotnie wyższe przy spożyciu napojów dietetycznych (OR = 3,5) i jeszcze wyższe przy spożyciu aspartamu (OR = 3,7). Podobne, choć nieistotne statystycznie, wzorce ryzyka obserwowano w przypadku niepostępujących zaburzeń ze spektrum autyzmu.

W grupie kobiet nie zaobserwowano istotnych statystycznie związków. Te wyniki przyczyniają się do rosnącej literatury naukowej, która podnosi obawy dotyczące potencjalnego wpływu spożycia napojów dietetycznych i aspartamu przez matki w ciąży na zdrowie ich potomstwa. Badanie to podkreśla potrzebę dalszych badań w celu zrozumienia wpływu aspartamu na rozwój neurologiczny dzieci, zwłaszcza w kontekście zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37686804/

Stwardnienie rozsiane a aspartam (2008)

Artykuł autorstwa Christiny R. Whitehouse, Josepha Boullaty i Lindy A. McCauley, opublikowany w kontekście potencjalnej toksyczności sztucznych słodzików, porusza szerokie spektrum zagadnień związanych z bezpieczeństwem stosowania tych substancji. Sztuczne słodziki, oferujące słodkość cukru bez kalorii, są coraz częściej wybierane przez ludzi w różnym wieku, zwłaszcza w kontekście walki z epidemią otyłości w Stanach Zjednoczonych. Chociaż mogą one być korzystne dla osób, które nie tolerują cukru w diecie (np. diabetyków), naukowcy nie są zgodni co do związku między sztucznymi słodzikami a takimi chorobami jak chłoniaki, białaczki, raki pęcherza i mózgu, zespół chronicznego zmęczenia, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane, autyzm i toczeń rumieniowaty układowy.

W artykule zwrócono szczególną uwagę na skutki sztucznych słodzików, w tym aspartamu, na regulację glukozy. Ze względu na te potencjalne zagrożenia, pielęgniarki i pracownicy służby zdrowia potrzebują dokładnych i aktualnych informacji, aby doradzać pacjentom w kwestii używania tych substancji. Artykuł oferuje przegląd typów sztucznych słodzików, ich historii, struktury chemicznej, losów biologicznych, efektów fizjologicznych, opublikowanych badań na zwierzętach i ludziach oraz obecnych standardów i regulacji.

W kontekście stwardnienia rozsianego, choć bezpośredni związek z aspartamem nie został jednoznacznie potwierdzony, istnieje potrzeba dalszych badań, aby lepiej zrozumieć potencjalny wpływ tych substancji na zdrowie neurologiczne i ogólny stan zdrowia.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18604921/

Bezpieczeństwo stosowania aspartamu (2023)

Od czasu zatwierdzenia aspartamu przez główne agencje bezpieczeństwa żywności, pojawiło się wiele obaw dotyczących jego wpływu na zdrowie, w tym efektów neuropsychiatrycznych i neurotoksyczności ze względu na zdolność aktywacji receptorów glutaminianu, a także ryzyka kancerogennego związanego ze zwiększoną produkcją reaktywnych form tlenu.

W przeglądzie badań dotyczących bezpieczeństwa aspartamu, niektóre studia wykazały subtelne zmiany nastroju i zachowania przy codziennym spożyciu dużych porcji, jednak poniżej dozwolonego limitu. Studia epidemiologiczne wykazały również związki między codziennym spożyciem aspartamu a wyższym ryzykiem chorób nowotworowych, takich jak chłoniaki nieziarnicze i szpiczaki mnogie, szczególnie u mężczyzn, chociaż nie można wykluczyć przypadkowego związku.

Debata na temat kancerogennego ryzyka aspartamu wciąż trwa, ale jest jasne, że jego stosowanie może stwarzać pewne zagrożenia w szczególnych przypadkach, takich jak u pacjentów z napadami drgawkowymi lub innymi chorobami neurologicznymi. Stosowanie aspartamu powinno być całkowicie zabronione u pacjentów z fenyloketonurią, a w czasie ciąży zaleca się zmniejszenie porcji lub całkowite unikanie tego słodzika. Bardzo pożądane byłoby również, aby każdy produkt zawierający aspartam jasno wskazywał na etykiecie dokładną ilość substancji oraz zawierał ostrzeżenia dotyczące ryzyka.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37630817/

Wpływ aspartamu na chorobę Parkinsona (2023)

W badaniu przeprowadzonym przez Daniela J. Kushigiana i Okeanisa E. Vaou, analizowano obecne dowody dotyczące fizjologicznych i poznawczych efektów spożycia aspartamu (APM) w kontekście choroby Parkinsona (PD). Przeanalizowano łącznie 32 badania, które demonstrowały wpływ APM na niedobory monoamin, stres oksydacyjny oraz zmiany poznawcze.

Wyniki tych badań wskazują na kilka istotnych efektów aspartamu: obniżenie poziomu dopaminy i noradrenaliny w mózgu, zwiększony stres oksydacyjny, zwiększoną peroksydację lipidów oraz obniżoną funkcję pamięciową u gryzoni po użyciu APM. Dodatkowo, modele zwierzęce choroby Parkinsona okazały się bardziej wrażliwe na działanie aspartamu.

Ogólnie rzecz biorąc, badania nad długoterminowym stosowaniem APM wykazały bardziej spójne wyniki. Jednakże, żadne z badań nie zbadało długoterminowych efektów aspartamu na ludzi cierpiących na chorobę Parkinsona. Na podstawie obecnych dowodów, konieczne jest przeprowadzenie długoterminowych badań obserwacyjnych na ludziach, aby lepiej zrozumieć potencjalny wpływ APM na chorobę Parkinsona.

Link do badania: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37395401/

Wpływ aspartamu na mikrobiotę jelit

Badanie przeprowadzone przez Andreę Conz, Mario Salmona i Luisę Diomede skupiło się na wpływie sztucznych słodzików, w tym aspartamu, na mikrobiotę jelitową. Mikrobiota jelitowa, składająca się z ponad 1500 gatunków bakterii, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i prawidłowej fizjologii przewodu pokarmowego. Zmiany w składzie mikrobioty mogą wiązać się z różnymi patologiami. Dieta, w tym stosowanie nieodżywczych słodzików (NNS), może znacząco wpływać na skład mikrobioty, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie, poprzez zmiany w niektórych gatunkach bakteryjnych i regulację metabolitów produkowanych w jelitach.

Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich dziesięciu lat na temat aspartamu i innych popularnych NNS, takich jak acesulfam-K, sukraloza i sacharyna, przyniosły sprzeczne wyniki. W niektórych badaniach przedklinicznych zaobserwowano dysbiotyczny wpływ NNS na mikrobiotę, ale inne kontrolowane badania na ludziach nie wykazały znaczących zmian w składzie mikrobioty jelitowej. Różnice te mogą wynikać z liczby uczestników badań, ich nawyków żywieniowych i stylu życia, które wszystkie wpływają na skład mikrobioty jelitowej i jej reakcję na NNS.

Obecnie społeczność naukowa nie ma jednomyślnej zgody co do konkretnych wyników i biomarkerów, które mogłyby precyzyjnie określić wpływ NNS, w tym aspartamu, na mikrobiotę jelitową. Konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć ten wpływ, biorąc pod uwagę zróżnicowane czynniki, takie jak dieta, styl życia i genetyka poszczególnych osób.

Link do badania:  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37111090/

Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)

• Czy aspartam jest bezpieczny?
  • Aspartam uznawany jest za bezpieczny przy umiarkowanym spożyciu, zgodnie z zaleceniami organizacji zdrowotnych. Osoby z fenyloketonurią powinny unikać aspartamu.
• Czy aspartam powoduje raka?
  • Obecne badania nie potwierdzają związku między spożyciem aspartamu a zwiększonym ryzykiem nowotworów.
• Czy aspartam wpływa na poziom cukru we krwi?
  • Aspartam, jako słodzik bezkaloryczny, generalnie nie wpływa na poziom glukozy we krwi, co czyni go odpowiednią opcją dla osób z cukrzycą.
• Czy aspartam może powodować bóle głowy lub migreny?
  • Niektóre osoby mogą doświadczać bólów głowy po spożyciu aspartamu, chociaż badania naukowe nie potwierdziły bezpośredniego związku.
• Czy dzieci mogą bezpiecznie spożywać aspartam?
  • Aspartam jest uznawany za bezpieczny dla dzieci przy spożyciu w zalecanych porcjach. Jak zawsze, zaleca się umiar i monitorowanie reakcji dziecka.

Podsumowując, aspartam jest szeroko badanym i używanym słodzikiem, który w umiarkowanych ilościach jest uznawany za bezpieczny dla większości ludzi. Ważne jest jednak, aby konsumenci byli świadomi możliwych indywidualnych różnic w reakcjach na ten dodatek oraz śledzili bieżące badania i rekomendacje zdrowotne.

Bibliografia

1.https://foodfakty.pl/opublikowano-wyniki-oceny-zagrozenia-i-ryzyka-zwiazanego-z-aspartamem

2.https://www.who.int/news/item/15-05-2023-who-advises-not-to-use-non-sugar-sweeteners-for-weight-control-in-newly-released-guideline